Ο Χρήστος Σολομωνίδης (Σμύρνη 1897 – Αθήνα 1976) του Σωκράτους, ήταν μια πολυσχιδής προσωπικότητα που σημάδεψε τα γράμματα και την πολιτική ζωή της Ελλάδας. Σμυρνιός στην καταγωγή, βίωσε τη Μικρασιατική Καταστροφή και μετέφερε την αγάπη του για τη χαμένη πατρίδα στο έργο του, αναδεικνύοντας την ιστορία και τον πολιτισμό της.
Τα πρώτα χρόνια στη Σμύρνη
Ο Χρήστος Σολομωνίδης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1897, γιος του δημογέροντα, ποιητή και εκδότη, Σωκράτη Σολομωνίδη και της Αικατερνίνης, το γένος Σπυρίδωνος Βλέσσα. Ο Σωκράτης Σολομωνίδης υπήρξε διευθυντής για 40 χρόνια της αρχαιότερης ελληνικής εφημερίδας της Ανατολής της “Αμάλθειας”, η οποία εκδίδονταν για 100 χρόνια.
Στη Σμύρνη ο Χρήστος Σολωμονίδης αρίστευσε τόσο στο Ελληνογερμανικό Λύκειο Γιαννίκη, όσο και στο Κλασσικό Γυμνάσιοτης Ευαγγελικής Σχολής. Αποφοίτησε αριστούχος και από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά τις σπουδές του, άσκησε τη δικηγορία αρχικά στη Σμύρνη και μετά το 1922, στην Αθήνα.
Δημοσιογραφική Δράση
Ο Σολομωνίδης είχε έντονη δραστηριότητα στον χώρο της δημοσιογραφίας. Διηύθυνε την καθημερινή εφημερίδα «Θάρρος» που εκδιδόταν στη Σμύρνη από το 1919 έως το 1922, ενώ εργάστηκε ως συντάκτης στον «Ελεύθερο Λόγο» στην Αθήνα του Κώστα Αθάνατου. Επιπλέον, διετέλεσε αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Αμάλθεια» στην Αθήνα, την οποία είχε ιδρύσει ο πατέρας του, Σωκράτης Σολομωνίδης.
Πατριωτική Δράση
Για την πατριωτική του δράση στη Σμύρνη, κατά τη διάρκεια της ελληνικής παρουσίας 1919-1922, καταδικάστηκε σε θάνατο από το Δικαστήριο Ανεξαρτησίας της Αγκυρας και έτυχε στη συνέχεια της γενικής αμνηστίας. Ευτύχισε το 1954 ως Υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας να επισκεφθεί τη γενέτειρα του Σμύρνη και να τύχει θερμής υποδοχής, τιμών και διακρίσεων.
Επαγγελματική και Πολιτική Σταδιοδρομία
Πέρα από τη δημοσιογραφία και τη συγγραφή, ο Σολομωνίδης διέγραψε μια σημαντική επαγγελματική και πολιτική πορεία:
- Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο: Άσκησε με επιτυχία το δικηγορικό επάγγελμα φτάνοντας μέχρι τον Άρειο Πάγο.
- Νομικός Σύμβουλος και Δικαστικός Σύμβουλος: Διετέλεσε νομικός σύμβουλος στο ΠΙΚΠΑ και δικαστικός σύμβουλος με βαθμό Αρεοπαγίτου στον Οργανισμό Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ).
- Καθηγητής στη Δημοσιογραφική Σχολή Αθήνας
- Κυβερνητικός Εκπρόσωπος στο ΕΙΡ: Ανέλαβε τον ρόλο του κυβερνητικού εκπροσώπου στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ).
- Πολιτική Δράση και Υπουργικές Θητείες:
- Βουλευτής Αθηνών (1952): Εξελέγη βουλευτής με τον Ελληνικό Συναγερμό.
- Υφυπουργός Γενικός Διοικητής Ηπείρου (1945-1946): Υπηρέτησε σε αυτή τη θέση στην κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη.
- Υπουργός Κοινωνικής Προνοίας και Υγιεινής (1954): Διετέλεσε Υπουργός στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπάγου.
- Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1963): Συνέβαλε επί κυβερνήσεων Καραμανλή και Κανελλόπουλου στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής της χώρας.
Ο Χρήστος Σολομωνίδης και η συλλογική του δράση
Ο Σολομωνίδης, ως Σμυρνιός και διακεκριμένος διανοούμενος, συμμετείχε ενεργά στις δραστηριότητες της Ένωσης Σμυρναίων και στη συγγραφή των Μικρασιατικών Χρονικών.
Υπηρέτησε επίσης ως :
- Πρόεδρος στην Οργάνωση Εθνική Μημοσύνη
- Πρόεδρος στην Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή
- Επίτιμος Πρόεδρος στην Εστία Νέας Σμύρνης
- Πρόεδρος της Εφετειακής Επιτροπής Ανταλλαξίμων Επαρχιών Νίκαιας και Δέρκων
- Πρόεδρος του Αθλητικού Συλλόγου ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ
- Πρόεδρος του Ροταριανού Ομίλου Αθηνών
- Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Λογοτεχνών
- Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Χριστιανικού Θεάτρου Αθήνας
- Αντιπρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων
- Αντιπρόεδρος των Δελφικών Αμφικτοωνιών
- Αντιπρόεδρος της Εστίας Δημοτικής Μουσικής
- Αντιπρόεδρος του Ταμείου Προνοίας Αδελφών Ευαγγελισμού
- Γενικός Γραμματέας του Ορφανοτροφείου Βουλιαγμένης
- Διευθυντής της πνευματικής δραστηριότητας του Βασιλικού Εθνικού Ιδρύματος
- Εφορος του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός
- Εφορος της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης
- Σύμβουλος του Θεραπευτηρίου Ευαγγελισμός
- Σύμβουλος του Σανατορίου Πάρνηθος
- Σύμβουλος του Φάρου Τυφλών
- Σύμβουλος του Ασύλου Αγίου Ανδρέα Νέας Σμύρνης
- Σύμβουλος του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου
- Σύμβουλος του Αθλητικού Συλλόγου Πανιώνιος
- Σύμβουλος της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ)
Το συγγραφικό του έργο:
Παράλληλα με την πολιτική του σταδιοδρομία, ο Χρήστος Σολομωνίδης ανέπτυξε επιπλέον, πλούσια συγγραφική δραστηριότητα. Τα περισσότερα έργα του αφιερώθηκαν κυρίως στη Σμύρνη. Με εμπεριστατωμένη έρευνα και γλαφυρό ύφος, κατέγραψε την ιστορία, τον πολιτισμό και την πνευματική ζωή της πόλης. Μεταξύ των 36 σημαντικών έργων του συγκαταλέγονται:
- Ο Θεσμός της γερουσίας (1922)
- Η κεφαλική ποινή (1923)
- Στις όχθες του Μέλη (1951)
- Ιωνική ποίηση (1953)
- Το Θέατρο στη Σμύρνη (1954)
- Η Ιατρική στη Σμύρνη (1955)
- Υμνος και Θρήνος της Σμύρνης (1956)
- Της Σμύρνης (1958)
- Η Δημοσιογραφία στη Σμύρνη (1959)
- Η εκκλησία στην Σμύρνη (1960)
- Η Παιδεία στη Σμύρνη (1961)
- Σμυρναικό Γλωσσάριο (1962)
- Μνήμη Σμύρνης (1962)
- Ο Σμυρναίος Αρχιστράτηγος της Νίκης (1964)
- Η Νεότερη Ποίηση (1965)
- Στην Ιερή Γη του Απόλλωνος (1965)
- Νίκος Τουτουντζάκης ο ποιητής της Ιωνίας (1965)
- Ιωακείμ ο Γ ΄ο Μεγαλουργός (1965)
- Σμυρναικά Σημειώματα (1966)
- Σμυρναίοι Ακαδημαικοί (1966)
- Το Φιλί στην παράδοση και στην Ποίηση (1967)
- Ο Ερωτας στην Ελληνική Ποίηση (1967)
- Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος. Τα 75 χρόνια (1967)
- Η Γυναίκα στην παράδοση, στην ιστορία και τη λογοτεχνία (1968)
- Ο Σμύρνης Χρυσόστομος (1971)
- Η Ελληνικότητα της Σμύρνης (1972)
Τέσσερα από τα έργα του (Στις Οχθες του Μέλη, το Θέατρο στη Σμύρνη, η Ιατρική στη Σμύρνη και η Εκκλησία της Σμύρνης) τιμήθηκαν με βραβεία από την Ακαδημία Αθηνών, αναγνωρίζοντας την αξία της προσφοράς του στην ιστοριογραφία και τη λογοτεχνία.
Η μνήμη του Χρήστου Σολομωνίδη
“Ο θάνατος του Χρήστου Σολομωνίδη συγκλόνισε τον ξεριζωμένο ελληνισμό της Ανατολής. Εξακολουθούν ακόμα πένθιμες εκδηλώσεις για τη μεγάλη Ιωνική μορφή, που άφησε μεγάλο κενό γιατί ήταν ο κρίκος ο χαλύβδινος που έδενε την Νοσταλγία με τις Μνήμες της πατρώας Γης. Ο καλός σπορέας ήσυχος τώρα ξεκουράζεται στη ζεστή αγκαλιά της Αττικής και θα παραμείνει σύμβολο της ενότητας της με την Ιωνία.” Με αυτά τα λόγια τον αποχαιρέτησε ο στενός του φίλος ποιητής Νίκος Τουτουντζάκης.
Εκδηλώσεις μνημοσύνης του Σολομωνίδη πραγματοποιήθηκαν από πολλά πνευματικά ιδρύματα.
Το Φιλολογικό τμήμα του Συλλόγου “Παρνασσός” με τη συνεργασία της Εταιρείας Χριστιανικού Θεάτρου, οργάνωσε στις 8-2-1977 εκδήλωση για τη μνήμη του Χρήστου Σολομωνίδη. Για το έργο, την κοινωνική του δράση και την συμβολή του στα Γράμματα, μίλησαν οι Εμμ. Πρωτοψάλτης και Ι. Δρούλιας και αποσπάσματα από το έργο του διάβασαν οι ηθοποιοί Μιράντα Μυράτ και Γιώργος Μετσόλης.
Με ομιλίες για την προσωπικότητα και το πνευματικό έργο του αξέχαστου Σμυρναίου συγγραφέα που έγιναν την ίδια χρονιά, στην μεγάλη αίθουσα τελετών του μεγάρου της Εστίας Νέας Σμύρνης από τους καθηγητές και ακαδημαικούς Γ. Μυλωνά και Γρηγ. Κασιμάτη και από τον τ. πρόεδρο της Ενωσης Λογοτεχνών Απ. Λεονταρίτη τιμήθηκε ημνήμη του μεγάλου Ιωνα. Κείμενα του διάβασαν οι ηθοποιοί του θεάτρου Ελένη Νενεδάκη και Γιώργος Μετσόλης. Μετά την τελετή μνημοσύνης έγιναν τα αποκαλυπτήρια της μαρμάρινης προτομής του στο άλσος της πλατείας Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Ο Χρήστος Σολομωνίδης τιμήθηκε για το έργο του με σημαντικές διακρίσεις, όπως ο Ταξιάρχης του Φοίνικος, καθώς και ο ανώτερος Ταξιάρχης της Ιταλικής Δημοκρατίας, το Χρυσούν παράσημο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και το παράσημο του Αγ. Μάρκου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.
Προς τιμήν του, ονομάστηκε «οδός Σολoμωνίδη» στη Νέα Σμύρνη, μια πράξη που αναγνωρίζει τη σημαντική του προσφορά στην κοινωνία και τον πολιτισμό. Μαρμάρινη προτομή του Σολομωνίδη υπάρχει σήμερα στην πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης.
ΔΠ
Πηγές: Ενωσις Σμυρναίων, Εστία Νέας Σμύρνης, Νίκος Τουτουντζάκης, Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, Εφημερίδα Κήρυκας Νέας Σμύρνης
