Η πρώτη μαζική περίπτωση Ελλήνων μεταναστών είναι στενά συνδεδεμένη με τη Νέα Σμύρνη στη Φλόριντα και την ίδρυση της αποικίας της το 1768. Αυτή η αποικία αποτέλεσε ένα σημαντικό ορόσημο στην ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης._
Οι Ελληνες μετανάστες
Την εποχή εκείνη, η Φλόριντα ανήκε στους Βρετανούς. Οι Βρετανοί ιδιοκτήτες φυτειών, επιδιώκοντας να αξιοποιήσουν την πλούσια γη της περιοχής, αναζητούσαν νέους αποίκους. Ωστόσο, οι περισσότεροι Βρετανοί δεν ενδιαφέρονταν να εγκατασταθούν σε ένα τόσο θερμό και τροπικό κλίμα. Έτσι, οι Βρετανοί ιδιοκτήτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι πιο κατάλληλοι υποψήφιοι για την αποίκηση θα ήταν οι λαοί της νοτιοανατολικής Ευρώπης, κυρίως οι Έλληνες. Οι Έλληνες, όπως σημείωναν οι Βρετανοί, ήταν συνηθισμένοι σε θερμά κλίματα, καλλιεργούσαν αμπέλια, ελαιώνες και μπαμπάκι, και θα μπορούσαν να προμηθεύσουν τα προϊόντα που οι Βρετανοί εξαναγκάζονταν να εισάγουν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Οι Έλληνες θεωρούνταν εργατικός λαός και οι Βρετανοί πίστευαν ότι οι δύσκολες συνθήκες που αντιμετώπιζαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία θα τους έκαναν πρόθυμους να αποδεχτούν μια νέα ζωή κάτω από την προστασία ενός ελεύθερου πολιτεύματος. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου, ο Σκωτσέζος ιατρός Άντρου Τέρνμπουλ, που είχε παντρευτεί την κόρη ενός πλούσιου Έλληνα εμπόρου από τη Σμύρνη, συγκέντρωσε 1.403 αποίκους. Ανάμεσά τους βρίσκονταν πολλοί Έλληνες από τη Μάνη, τα νησιά του Αιγαίου και τις Μικρασιατικές ακτές. Με την υποστήριξη του Αγγλικού στέμματος, του παραχωρήθηκαν 160.000 στρέμματα γης. Με κεφάλαια που εξασφάλισε από Άγγλους χρηματοδότες, ναύλωσε οχτώ ιστιοφόρα και στις 17 Απριλίου του 1768, οι αποικιστές αναχώρησαν για τη Φλόριντα, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή μακριά από τον τούρκικο ζυγό.
_
Η Nέα Σμύρνη στη Φλόριντα
Η αποικία ονομάστηκε Νέα Σμύρνη, προς τιμήν του τόπου καταγωγής της συζύγου του Τέρνμπουλ. Ωστόσο, από τους 1.403 αποίκους, δεν θα φτάσουν όλοι ζωντανοί στη Φλόριντα. Το ταξίδι, γεμάτο προκλήσεις, διήρκεσε πέντε μήνες και 148 άτομα πέθαναν από τις κακουχίες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Αυτοί που έφτασαν ζωντανοί βρήκαν μια πραγματική κόλαση. Ο χώρος πίσω από την αμμουδερή παραλία ήταν γεμάτος αγκαθωτά κακτοειδή, στα οποία φωλιάζουν αναρίθμητα φίδια και ερπετά. Η γη απαιτούσε σκληρή δουλειά για να αποδοθεί στην καλλιέργεια.
Η Φλόριντα δεν ήταν η παραδεισένια χώρα που είχαν ονειρευτεί· η αφόρητη ζέστη, η υγρασία, οι ξαφνικές καταιγίδες, η ελονοσία και άλλες ασθένειες αποδεκάτισαν τους αποίκους της Νέας Σμύρνης. Μέσα στον επόμενο χρόνο, 300 άνδρες και γυναίκες και περίπου 150 παιδιά θα πεθάνουν από τις απάνθρωπες συνθήκες. Το 1769, ένα χρόνο μετά την άφιξή τους, οι άποικοι αποφάσισαν να βάλουν τέλος στα μαρτύρια που περνούσαν. Κατέστρωσαν σχέδιο να αρπάξουν καράβια και να καταφύγουν στην Κούβα, αλλά το σχέδιό τους απέτυχε. Οι Άγγλοι επιστάτες εκτέλεσαν με αγχόνη τους τρεις αρχηγούς της εξέγερσης, ενώ η σκληρή τους συμπεριφορά ενέτεινε την αγωνία των αποίκων στη Νέα Σμύρνη. Κάθε άτομο έπαιρνε μόνο μια χούφτα αραποσίτι την ημέρα και 60 γραμμάρια χοιρινό την εβδομάδα. Οι επιστάτες απαγόρευαν τους αποίκους να ψαρεύουν για να συμπληρώνουν τη διατροφή τους, προκειμένου να μην χάνουν χρόνο από τη σκληρή δουλειά τους.
Μια μητέρα, που έκλεψε ψωμί για να ταΐσει τα πεινασμένα παιδιά της, τιμωρήθηκε με μαστίγωμα, ενώ ο άνδρας της υποχρεώθηκε να την μαστιγώσει. Μέσα σε εννέα χρόνια, 964 άτομα είχαν πεθάνει, πολλά από αυτά παιδιά στη Νέα Σμύρνη. Όταν οι αποίκοι ζήτησαν να απεμπλακούν από τη νομική υποχρέωση που είχαν αναλάβει έναντι του Τέρνμπουλ – μια υποχρέωση που δεν θα διαρκούσε πάνω από έξι χρόνια – αντιμετώπισαν σθεναρή άρνηση. Έτσι, αποκομμένοι από τον τόπο τους και χωρίς προστασία, ήταν ουσιαστικά σκλάβοι, και η μόνη λύτρωση φαινόταν να είναι ο θάνατος σε μια νέα γη που μόνο το όνομα Νέα Σμύρνη τους θύμιζε την πατρίδα. .
Από τη Νέα Σμύρνη στον Αγιο Αυγουστίνο
Δέκα χρόνια μετά την άφιξή τους, τρεις γενναίοι της αποικίας κατάφεραν να ξεφύγουν από την προσοχή των επιστατών και, κολυμπώντας τη νύχτα, εγκατέλειψαν τη Νέα Σμύρνη και έφτασαν στην πόλη του Αγίου Αυγουστίνου Εκεί, βρήκαν τον εισαγγελέα της επαρχίας και του περιέγραψαν την άθλια ζωή τους στη Νέα Σμύρνη και τους όρους της συμφωνίας τους με τον Τέρνμπουλ. Ο εισαγγελέας υποσχέθηκε να παρουσιάσει το ζήτημά τους στον κυβερνήτη της Φλόριντας. Οι τρεις άνδρες, γεμάτοι ελπίδα, επέστρεψαν στην Νέα Σμύρνη και ενημέρωσαν τους υπόλοιπους για την ελευθερία που τους ανέμενε. Άρχισαν να οργανώνουν την απόδρασή τους. Ένα βράδυ, με άκρα μυστικότητα, έβαλαν τα γυναικόπαιδα στη μέση και οι άνδρες, οπλισμένοι με ρόπαλα, πήραν θέσεις γύρω τους. Έτσι, ξεκίνησαν μέσα στη νύχτα για τον Άγιο Αυγουστίνο, 100 χλμ μακριά, ελπίζοντας στην ελευθερία τους. Όταν οι επιστάτες ανακάλυψαν την ερημωμένη Νέα Σμύρνη, οι άποικοι είχαν ήδη καλύψει αρκετά χιλιόμετρα. Οι επιστάτες, λυσσασμένοι, ξεκίνησαν έφιπποι για να τους προλάβουν, αλλά το λασπωμένο έδαφος εμπόδιζε τα άλογά τους. Όταν οι διώκτες έφτασαν στα πρόθυρα του Αγίου Αυγουστίνου, οι φυγάδες είχαν ήδη βρει καταφύγιο πίσω από τις αρχές.
Στη δίκη που ακολούθησε, ο Τέρνμπουλ δεν κατάφερε να αποδείξει ότι είχε το δικαίωμα να κρατήσει τους αποίκους στη Νέα Σμύρνη παρά τη θέλησή τους. Ο κυβερνήτης τους απελευθέρωσε πλήρως και τους προσέφερε γη βόρεια του σημερινού Αγίου Αυγουστίνου, όπου έχτισαν τα σπίτια τους και καλλιέργησαν τα χωράφια τους. Ωστόσο, τα ίχνη αυτών των ανθρώπων χάθηκαν με το πέρασμα του χρόνου. Σήμερα, η παραλία της αποικίας συνεχίζει να ονομάζεται New Smyrna Beach, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη των πρώτων Ελλήνων αποίκων.
_
_
Ο μετανάστης από τη Μάνη
Αξιοσημείωτο είναι ότι το αρχαιότερο σωζόμενο ξύλινο σχολείο στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι αυτό που κατασκεύασε στα τέλη του 18ου αιώνα στον Άγιο Αυγουστίνο ο Ιωάννης Γιαννόπουλος, ξυλουργός από τη Μάνη ο οποίος είχε έρθει στην Νέα Σμύρνη σε ηλικία 13 ετών. Ο Γιαννόπουλος αγρόρασε τη γη το 1980 απο τον μεσίτη Jesse Fish, που εκπροσωπούσε τα ιδιοκτησιακά συμφέροντα των Ισπανών αξιωματικών και κατοίκων μετά την κατάληψη της Φλόριντα από τους Βρετανούς.
Το σπίτι που έφτιαξε μόνος το έμεινε στην κατοχή της οικογένειας του Ελληνα Μετανάστη για πάνω από 100 χρόνια. Η κύρια αίθουσα στο ισόγειο ήταν μεγάλη ιδανική για αίθουσα διδασκαλίας με την είσοδο ακριβώς στο δρόμο. Ένα επιπλέον, μικρότερο δωμάτιο προστέθηκε στην κάτοψη για να χρησιμεύσει ως οικογενειακό καθιστικό με πίσω πόρτα για εύκολη πρόσβαση στην κουζίνα, η οποία είναι ένα ανεξάρτητο κτίριο. Ο κήπος πίσω από το σπίτι χρησιμοποιήθηκε για την καλλιέργεια λαχανικών, φρούτων, βοτάνων και μπαχαρικών. Νερό για μαγείρεμα και πόση και νερό τραβήχτηκε από το παλιό πηγάδι δίπλα στο σπίτι.
Το ξύλινο σχολείο του Γιαννόπουλου
O Γιαννόπουλος που τώρα ζει ως ελεύθερος πολίτης στον βρετανικό οικισμό, αναγνώρισε τη σημασία της εκμάθησης αγγλικών. Κάλεσε τα παιδιά από τη συνοικία Μινόρκαν στο σπίτι του για να τους διδάξει ανάγνωση, γραφή και αριθμητική. Δύο από τα τέσσερα παιδιά που γεννήθηκαν στον Άγιο Αυγουστίνο από τον Γιάννη Γιαννόπουλο και τη σύζυγό του δίδαξαν επίσης στο παλιό σχολείο. Πιστοποιημένες σημειώσεις και επιστολές από μαθητές που φοιτούσαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1850 – 1860 εκφράζουν τις αναμνήσεις τους κατά τη διάρκεια της φοίτησης. Αγόρια και κορίτσια φοιτούσαν σε αυτό το μικρό σχολείο όπου κόστιζε 12 1/2 σεντ την εβδομάδα για τους μικρότερους μαθητές και 25 σεντς την εβδομάδα για τους μεγαλύτερους μαθητές, καθώς τους παρέχονταν περγαμηνές, στυλό και μελάνι για να εξασκήσουν τη γραφή τους.
Φανταστείτε να μαθαίνετε ενώ κάθεστε σε ένα ξύλινο παγκάκι, μια παλιά καρέκλα και μερικές φορές, το πάτωμα. Οι μαθητές μίλησαν επίσης για την πειθαρχία και τις συνέπειες της κακής συμπεριφοράς. Η τελευταία τάξη ήταν το 1864. Τον Νοέμβριο του 1931, εννέα φοιτητές συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα. Κατά τη διάρκεια της επανένωσης, οι πρώην μαθητές τακτοποίησαν την τάξη όπως θυμούνταν, ώστε το σπίτι του Γιαννόπουλου να ανοίξει για το κοινό ως το παλαιότερο ξύλινο σχολείο της Αμερικής. Σήμερα το κτίριο είναι μουσείο.
_
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟΙΚΙΑΣ ΦΛΟΡΙΔΑΣ: Carita Doggett (1919): Dr. Turbull and the New Smyrna Colony of Florida. E.P. Panagopoulos (1966): New Smyrna, an eighteenth century Greek Odyssey. Μπάμπης Μαρκέτος (2006): Οι Ελληνοαμερικανοί στη Νέα Σμύρνη. Foundation for the New Smyrna Museum of history.Oldest Wooden School HouseΗλίας Κουγιεμήτρος
