Μνημείο Χρυσοστόμου Σμύρνης στην πλατεία Μητροπόλεως Αθηνών
Ο μαρμάρινος ανδριάντας, έργο του γλύπτη Κώστα Δημητριάδη (1935), τοποθετήθηκε στον χώρο αυτό (μικρή πλατεία Μητροπόλεως, πίσω από τη Γοργοεπήκοο) είναι τμήμα ευρύτερου μνημείου που αργότερα ονομάστηκε «Μνημείο Θυμάτων Μικρασιατικής Καταστροφής».
Το μνημείο Χρυσοστόμου Σμύρνης αποτελείται από ημικυκλική κόχη από λαξευτούς λίθους μνημειακά σκαλοπάτια, ένα χαμηλό μαρμάρινο βωμό (προστέθηκε το 1956) και επιγραφές. Δεξιά και αριστερά στον τοίχο είναι γραμμένα τα ονόματα των ιερέων και δημογερόντων που μαρτύρησαν μαζί με τον Χρυσόστομο.
Στην πρόσοψη του βωμού είναι γραμμένο: ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ/ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ/ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ/ ΑΙ ΙΕΡΑΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ/ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ/ ΠΟΝΤΟΥ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ και στις τρεις πλευρές του τα ονόματα των εκκλησιών της Μικράς Ασίας, της Θράκης και του Πόντου.
Το έργο του Δημητριάδη (1935) αναφέρεται στη στιγμή του μαρτυρίου του Χρυσόστομου Σμύρνης, την ώρα που απευθύνεται στο θεό με τον οποίο βρίσκεται ήδη σε εσωτερική εκστασιακή επικοινωνία. Συνδυάζει τις μεγάλες επιφάνειες του ράσου με την εκφραστικότητα του προσώπου. Εδώ ο Εθνομάρτυς Χρυσόστομος μοιάζει να εγκαταλείπεται στα χέρια του θεού προς τον οποίο ανυψώνει τα χέρια του.
«Ο ιεράρχης αποδίδεται όρθιος τη στιγμή της υπέρτατης θυσίας. Με τα χέρια ανοικτά σε χειρονομία ικεσίας και το βλέμμα στραμμένο στον ουρανό, δείχνει να έχει αποβάλει κάθε γήινη διάσταση τη στιγμή της παράδοσης στον Δημιουργό.
Η εκστατικότητα και η λιτή και συγκρατημένη απόδοση τονίζουν την πνευματικότητα του Αγίου». [Ζέτα Αντωνοπούλου, Τα γλυπτά της Αθήνας. Υπαίθρια γλυπτική , Αθηνα, Ποταμός, 2003, σ 77.]
Ο γλύπτης Κώστας Δημητριάδης
Ο σημαντικότατος γλύπτης του μεσοπολέμου Κώστας Δημητριάδης (Στενήμαχος Ανατολικής Ρωμυλίας – Αθήνα 1943) είναι γνωστός από το Δισκοβόλο μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο και τον ανδριάντα Ο Εθνομάρτυρας Χρυσόστομος της Σμύρνης στη μικρή Πλατεία της Μητρόπολης των Αθηνών. Φιλοτέχνησε πολλές προτομές, αλλά οι περισσότερες είναι άγνωστο που βρίσκονται σήμερα.
Φωτο: Ο Εθνομάρτυς Χρυσόστομος Σμύρνης, έργο του Κώστα Δημητριάδη στην μικρή πλατεία ανατολικά της Μητρόπολης της Αθήνας.
