Ο γλύπτης Θανάσης Απάρτης (1899-1972), γεννήθηκε στη Σμύρνη. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μοντέρνας γλυπτικής στη χώρα μας.
Ο Θανάσης Απάρτης γεννήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 1899 στη Σμύρνη, δεύτερο από τα έξι παιδιά του Παύλου Απαρτόγλου, εύπορου εμποροράφτη απο το Ανδρονίκιο της Καισάρειας και της Μαρίας Αργυρού από το Κόρθι της Ανδρου. Φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, η οποία με την αναμόρφωση των εκπαιδευτικών της προγραμμάτων έδωσε στο νεαρό μαθητή την ευκαιρία να μάθει την πλαστική και έτσι το ενδιαφέρον του στράφηκε προς την τέχνη.
Στην πέμπτη τάξη άρχισε μαθήματα με τον Αρμένιο γλύπτη Παπαζιάν στο εργαστήριο του, ενώ παράλληλα ο ζωγράφος Ιθακήσιος του εδινε μαθήματα σχεδίου. Στις 22 Αυγούστου 1919 ο Θανάσης Απάρτης συνοδευόμενος από τον θείο του και τον αδελφό του, αναχώρησε από τη Σμύρνη για το Παρίσι.
Ο Θανάσης Απάρτης, φοίτησε στην Ακαδημία Julian, σπούδασε με επιχορήγηση της Έλενας Βενιζέλου στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Γαλλίας, γνώρισε σημαντικούς Γάλλους δημιουργούς, πούλησε τα πρώτα του έργα και το Μάιο του 1921 δημιούργησε το πρώτο του εργαστήριο. Γνώρισε τη μετέπειτα γυναίκα του και ξεκίνησε τη σπουδαία καριέρα του με ατομικές και ομαδικές εκθέσεις έργων του σε Παρίσι και Αθήνα. Το έργο του επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αιγυπτιακή και την αρχαϊκή ελληνική γλυπτική του 6ου π.Χ. αιώνα.
Το 1940 επέστρεψε στην Ελλάδα, το 1950 εκπροσώπησε την Ελλάδα με έργα του στην Μπιενάλε της Βενετίας και το 1961 δίδαξε ως καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Το 1967 εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού. Έλαβε τις τιμητικές διακρίσεις του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής (Γαλλία, 1939) και του Ταξιάρχη του Φοίνικα (1960).
Τον Απρίλιο του 1971 πραγματοποιήθηκε η τελευταία ατομική του έκθεση. Πέθανε στην Αθήνα την 1η Απριλίου 1972, μετά από ανίατη μακροχρόνια ασθένεια που τον είχε καθηλώσει παράλυτο τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Ο Θανάσης Απάρτης και οι ανδριάντες του Χρυσόστομου σε Θεσσαλονίκη και Νέα Σμύρνη
Από τα τελευταία έργα του Θανάση Απάρτη είναι οι δύο ανδριάντες του Εθνομάρτυρα Χρυσόστομου Μητροπολίτου Σμύρνης, που βρίσκεται ο πρώτος στην πλατεία Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη και ο δεύτερος στην πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης στη Νέα Σμύρνη Αττικής.
Ο ανδριάντας του Χρυσόστομου Σμύρνης στη Θεσσαλονίκη
Ο ανδριάντας στη Θεσσαλονίκη δημιουργήθηκε από τον γλύπτη Θανάση Απάρτη μεταξύ 1960-1963 και απεικονίζει τον ιερωμένο όρθιο, με τον πήχυ του δεξιού χεριού υψωμένο και τα δάκτυλα να ανοίγουν σε εκφραστική χειρονομία. Το αριστερό χέρι κρατά την ποιμαντορική ράβδο. Η αφαιρετική διάθεση που κυριαρχεί δίνει το ράσο σαν κυλινδρόμορφο στοιχείο. Η πλαστική σύλληψη εκφράζει την προσωπικότητα του Χρυσόστομου, καθώς η αυτοπεποίθηση και το ήθος του Εθνομάρτυρα, αντανακλούν στα απέριττα σχήματα του έργου. Ιδιαίτερα εκφραστική είναι η χειρονομία του δεξιού χεριού, η οποία όπως έχει αποδοθεί, εκφράζει ταυτόχρονα ευλογία προς το λαό και ευχαριστία προς τον θεό.
Στο Χρυσόστομο της Θεσσαλονίκης προβάλλεται περισσότερο η πνευματικότητα του ιερωμένου, ο οποίος με την εκφραστική του χειρονομία ευλογεί το λαό ή απευθύνει προς το θεό την ικετευτική εσωτερική του επίκληση.
Ο ανδριάντας του Εθνομάρτυρα Χρυσόστομου στη Νέα Σμύρνη
Το μνημείο του Μητροπολίτη Χρυσόστομου στη Νέα Σμύρνη, αποτελείται από τον ανδριάντα του Μητροπολίτη και τρείς ανάγλυφες συνθέσεις, οι οποίες κοσμούν τη βάση του έργου. Ο Εθνομάρτυρας παριστάνεται όρθιος με τα δύο χέρια ανοικτά και υψωμένα. Τα δάκτυλα του δεξιού χεριού εκφράζουν την επίκληση του θείου, ενώ το αριστερό χέρι κρατά την ποιμαντορική ράβδο.
Στο μνημείο της Νέας Σμύρνης εξαίρεται η ηγετική πλευρά της προσωπικότητας του Χρυσόστομου καθώς με την πλατιά κίνηση των χεριών του, αευθύνεται στα πλήθη για να τα εμψυχώσει ή δοξολογεί τον θεό.
Η βαση του μνημείου κοσμείται με τρείς ανάγλυφες συνθέσεις σε λευκό μάρμαρο, οι οποίες αναφέρονται οι δύο πρώτες στην καταστροφή της Σμύρνης με ανθρώπινες φιγούρες και απόγνωση στα πρόσωπα από τη φωτιά και η τρίτη στη σύλληψη και το μαρτύριο του Χρυσόστομου.
Στο μνημείο της Νέας Σμύρνης ήταν μεγάλη η συμμετοχή των μαθητών και συνεργατών του κυρίως στα ανάγλυφα, δημιουργήθηκε το 1963 και τα εγκαίνια του έγιναν παρουσία του γλύπτη Θανάση Απάρτη στις 15 Νοεμβρίου 1965.
Μικρασιάτης
Πηγή: Ζωή Καλογνώμου, Το έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη (1899-1972)
