«Ζαφειρένια Μάτια»:

Τραπεζούντα, Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη, Βενετία: μια οικογένεια Ποντίων ταξιδεύει στον χρόνο και δοκιμάζεται στα σταυροδρόμια της Ιστορίας. Η διαδρομή τους από τον 19ο ως την αυγή του 21ου αιώνα ξετυλίγεται παράλληλα με την πορεία του ποντιακού Ελληνισμού, από τον βίαιο ξεριζωμό ως τη μετεγκατάσταση και τη ζωή στις νέες πατρίδες. Με αφορμή ένα μυστικό βγαλμένο από τη βυζαντινή παράδοση του Πόντου, του οποίου θεματοφύλακες είναι οι γυναίκες της οικογένειας, οι ζωές τεσσάρων γενιών θα συνταραχτούν. Πρωταγωνιστές αλλά και θύματα της Ιστορίας, ο Ευγένιος και η Καλλιρρόη, ο Μανουήλ και η Ερατώ, ο Ανδρόνικος και η Λάουρα θα βιώσουν θυελλώδεις έρωτες, τραγικές καταστάσεις, δραματικές ανατροπές και εκπλήξεις προσπαθώντας να ισορροπήσουν ανάμεσα στο χθες και το σήμερα. Στον καμβά της αφήγησης πλέκονται παραδόσεις, θρύλοι, ιστορικές προσωπικότητες, περιγραφές τόπων και μνημείων συνθέτοντας ένα πανοραμικό μυθιστόρημα.

Η Σοφία Ηλιάδου (Φλώρινα, 1960) κατάγεται εκ πατρός από τον Πόντο, είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονία.

Το βιβλίο «Ζαφειρένια Μάτια» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Σελ 345.

Όλοι έχουμε μέσα μας ιστορίες που τις κουβαλάμε στο υποσυνείδητο. Εγώ άκουγα από μικρή τη γιαγιά μου να ιστορεί. Διάβαζα έπειτα λογοτεχνία. Κάποια στιγμή, μετά από μια απόλυτα ορθολογιστική ερευνητική δουλειά στο Πανεπιστήμιο και μετά από 7 βιβλία Ιστορίας όλες οι αφηγήσεις των γιαγιάδων μου βγήκαν από μέσα μου και απαίτησαν το δικό τους μερίδιο στην ούτως ή άλλως εθισμένη στην προσωπική έκφραση πορεία μου. Το πέρασμα από τον ακαδημαϊκό λόγο στην μυθιστορηματική ανάπλαση αποδείχτηκε μια γοητευτική εμπειρία. Το ένα είδος γραφής υποστήριζε το άλλο..

Συγκινητική η αναβίωση της παλιάς Θεσσαλονίκης και όχι μόνο για Θεσσαλονικείς…

Η Θεσσαλονίκη είναι για μένα η μήτρα του προσφυγικού Ελληνισμού, μια από τις πατρίδες του. Στην πόλη αυτή οι πρόσφυγες βρήκαν την φιλοξενία που τους βοήθησε να μεγαλουργήσουν. Να θυμηθώ έναν από τους πεζογράφους που θαυμάζω -τον Ιωάννου- και τις αναφορές του στον ερωτισμό της πόλης των προσφύγων ή να σταθώ στον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη και τη διάσταση του βυζαντινισμού, που κατά τη γνώμη του αποτελεί την ψυχή της πόλης αυτής; Για μένα οι πρόσφυγες, αλλά ξεχωριστά οι Πόντιοι, απλά συνέχισαν στη Θεσσαλονίκη τη διαδρομή τους. Η πόλη έμοιαζε με την Σμύρνη, είχε υπάρξει πολυπολιτισμική, ήταν όπως ο Πόντος διάσπαρτη με βυζαντινές μνήμες.

«Να ξέρεις τίποτα δεν μπορούν να σου πάρουν, αν εσύ το έχεις μέσα σου μαζί σου γράφετε κάπου…»

Αυτό το πιστεύω. Είναι η δύναμη όλων εκείνων που παλεύουν με το πνεύμα. Είναι κίνητρο δημιουργίας, δύναμη ζωής.

Οι γυναίκες της ανώτερης κοινωνικής τάξης σαν την Καλλιρρόη -λέτε- είχαν διδαχτεί να συγκαλύπτουν την εικόνα της οικογένειας με οποιοδήποτε τίμημα. Δεν νομίζω ότι οι καιροί έχουν αλλάξει πολύ ως προς αυτό…

Έχετε δίκιο, αν και η εικόνα της γυναίκας που πιστεύει στην δύναμη της οικογένειας ξεθωριάζει όλο και περισσότερο. Σήμερα η γυναίκα έχει απαιτήσεις από τη ζωή της. Αρκεί οι απαιτήσεις αυτές να αφορούν σε ζητήματα ουσίας, σχέσεων, αλήθειας. Να μην σχετίζονται με καταναλωτικές στρεβλώσεις που επιτείνουν την κενότητα των ανθρώπινων σχέσεων και τα αδιέξοδα μιας ανερμάτιστης κοινωνίας..

«Κι αν εξαχρειώσουμε αυτό που ζήσαμε, γράφετε κάπου αλλού, [σς: έναν έρωτα μεγάλο] μας αξίζει μόνο να πεθάνουμε.

Ναι, το εννοώ. Αυτό που ζήσαμε πρέπει να το κρατήσουμε ως βίωμα, αποθησαυρισμένη εμπειρία. Να το μετουσιώσουμε σε ποίηση, να το αγαπήσουμε. Διαφορετικά το πέρασμά μας από αυτόν τον κόσμο είναι άσκοπο.

Διδάσκετε στο πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τα παιδιά σας, αγαπούν το διάβασμα ή τα έχει συνεπάρει το ίντερνετ;

Δεν πιστεύω ότι αυτά τα δύο είναι αναγκαία αντίθετα. Η τεχνολογία όταν χρησιμοποιείται σωστά είναι παράμετρος που συμβάλλει στην πρόοδο. Οι φοιτητές μου είναι παιδιά της εποχής τους. Διαβάζουν όμως και αγωνιούν για το μέλλον.