Τις προηγούμενες μέρες γράφτηκε στον Τύπο ότι: “Ένα πλοίο, κατά πάσα πιθανότητα ελληνικό, που μετέφερε κυνηγημένους πρόσφυγες από την Σμύρνη που προσπαθούσαν να διαφύγουν από την τουρκική σφαγή και που βυθίστηκε πιθανώς από τουρκικά κανόνια, βρέθηκε στην θαλάσσια περιοχή του κόλπου από επιστημονική ομάδα του πανεπιστήμιου της πόλης.
Toυ Βλάση Αγτζίδη
Σύμφωνα με τον καθηγητή του τελολογικού ινστιτούτου του τουρκικού πανεπιστημίου, Muhammet Duman, βρέθηκε από μη επανδρωμένη ειδική κάμερα σε βάθος 42 μέτρα, ένα ναυάγιο πλοίο μήκους 78 μέτρων και πλάτος 8 μέτρα. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, πρόκειται για πλοίο που μετέφερε κυνηγημένους χριστιανούς πρόσφυγες που προσπαθούσαν απεγνωσμένα να διαφύγουν από την καταστροφή της ιστορικής πόλης, αλλά… είχαν τραγικό τέλος!“
Αυτή η ιστορία με το πλοίο, ως συνδεδεμένη με τη σφαγή της Σμύρνης, δεν τεκμαίρεται από κάποιες πηγές. Είναι δεδομένο ότι τις μέρες της καταστροφής ο κόλπος της Σμύρνης ήταν γεμάτος από τα πλοία των αδιάφορων συμμάχων. Οποιοδήποτε τέτοιο περιστατικό θα είχε καταγραφεί και θα ήταν γνωστό….
Γνωρίζουμε με σαφήνεια πώς υπήρξε ο εγκλωβισμός των χριστιανών στην περιοχή και πώς έγινε η διαχείριση του γεγονότος από τις κεμαλικές, τις ελληνικές και τις συμμαχικές δυνάμεις.
1) Ο εγκλωβισμός των χριστιανικών πληθυσμών οφείλεται στη στάση της ελληνικής μοναρχικής κυβέρνησης Γούναρη-Πρωτοπαπαδάκη που απαγόρευσε νομοθετικά την διαφυγή. Ενώ είχαν αποφασίσει από νωρίς (χωρίς όμως να προλάβουν να υλοποιήσουν την απόφαση) την απαγγίστρωση από τη Μικρά Ασία και την παράδοσή της στους Κεμαλικούς, απαγόρευσαν νομοθετικά (2870/1922) από τον Ιούλιο του ’22 στον ελληνικό πληθυσμό της Ιωνίας να αναχωρήσει.
Και μετά την κατάρρευση του Μετώπου τον Αύγουστο του ΄22, ο Δημήτριος Γούναρης τηλεγραφεί στον Έλληνα αρμοστή Σμύρνης Αριστείδη Στεργιάδη και του ζητά να μην επιτρέψει τους Έλληνες της Ιωνίας να φύγουν για την Ελλάδα και δημιουργηθεί έτσι «προσφυγικό πρόβλημα». Ουσιαστικά ο Γούναρης και η κυβέρνησή του παρέδωσαν τον ελληνισμό της Ιωνίας στα τουρκικά εθνικιστικά στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ και με μια έννοια είναι συνυπεύθυνοι για τη σφαγή που επακολούθησε.
2) Η σωτηρία του ελληνικού πληθυσμού στη Σμύρνη και την υπόλοιπη Ιωνία από τη βέβαιη ολοκληρωτική σφαγή οφείλεται στη δράση του Αμερικανού πάστορα Asa Jennings, από το αμερικανικό YMCA. Ο Jennings κατάφερε να πάρει την άδεια για αναχώρηση των πληθυσμών από τον Μουσταφά Κεμάλ, υποδυόμενος τον εκπρόσωπο της αμερικανικής κυβέρνησης. Δεν ήταν όμως εύκολο να πείσει την μοναρχική κυβέρνηση Τριανταφυλλάκου (που είχε διαδεχτεί την κυβ. Γούναρη-Πρωτοπαδάκη) να στείλει με αμερικανική εγγύηση τα πλοία για να παραλάβουν τους εγκλωβισμένους. Μόνο με την τρίτη επικοινωνία και αφού απείλησε με δημόσιο διασυρμό την Ελλάδα, ο Τριανταφυλλάκος αποδέχτηκε το αίτημα του Jennings θέτοντας όμως τον όρο να πληρώσει η αμερικανική κυβέρνηση τα απαιτούμενα καύσιμα.
—————-
(*) Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ ιστορίας- μαθηματικός https://kars1918.wordpress.com/
