Το Προσφυγικό συνέδριο της Θεσσαλονίκης
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο προσφυγικός κόσμος κατανόησε πως ήταν απαραίτητη η δημιουργία ενός κεντρικού συντονιστικού οργάνου που θα διεκδικούσε τη λύση των πάγιων αιτημάτων του προσφυγικού κόσμου, προβάλλοντας παράλληλα και κάθε στοιχείο που έχει σχέση με το λαμπρό τρισχιλιόχρονο πολιτισμό του Ελληνισμού της Ανατολής και συνδέεται με τη μνήμη των Αλησμόνητων Πατρίδων.
Ετσι το τριήμερο 30 Νοεμβρίου ως 2 Δεκεμβρίου 1984, πραγματοποίηθηκε σε αίθουσα του Ξενοδοχείου “Μακεδονία Παλλάς” το Πανελλήνιο Συνέδριο των Προσφυγικών Σωματείων. Την οργάνωση του Συνεδρίου είχαν οι Συντονιστικές Επιτροπές Προσφυγικών Σωματείων Αττικής και Βορείου Ελλάδος και τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών σαν κορύφωση των εκδηλώσεων μνήμης των αξέχαστων πατρίδων, που άρχισαν από το 1982 για τα 60 χρόνια από τη Μικρασιατική Τραγωδία του 1922.
Για πρώτη φορά, συντεταγμένα , αντιπρόσωποι από 80 προσφυγικά σωματεία από όλη την Ελλάδα αποφάσισαν την ίδρυση ενός δευτεροβάθμιου οργάνου, με την ονομασία Ομοσπονδία Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (ΟΠΣΕ).
Μετά από δεκάδες εισηγήσεις, εκθέσεις και προτάσεις των εκπροσώπων των σωματείων και μια διαδικασία που χαρακτηρίστηκε ως “μυσταγωγία”, μετά από μυστική ψυφοφορία εκλέχτηκε η Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή, η οποία εξουσιοδοτήθηκε να προχωρήσει στην επεξεργασία του Καταστατικού και τη διαχείριση των μεγάλων προβλημάτων του προσφυγικού κόσμου, μέχρι να συγκληθεί η πρώτη Γενική Συνέλευση των ιδρυτικών μελών της ΟΠΣΕ.
Με τη λήξη των εργασιών του Συνεδρίου εγκρίθηκε ομόφωνα και Διακήρυξη, που εκφράζει μέχρι σήμερα τους γενικότερους στόχους του προσφυγικού κόσμου και τις θέσεις πάνω σε πολύ σημαντικά ζητήματα, όπως είναι: οι Διεθνείς Συνθήκες, η προβολή του Πολιτισμού του Ελληνισμού της Ανατολής, η αντίθεση στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η μετάδοση της Μικρασιατικής Ιδέας στις νεότερες γενιές, η ενεργή παρουσία της ΟΠΣΕ στην Ελληνική Κοινωνία. (το πλήρες κείμενο της διακήρυξης σε επόμενο άρθρο).
Την εναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε ο Μικρασιάτης Υπουργός Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος Ευάγγελος Κουλουμπής , ενώ τους συνέδρους προσφώνησαν οι Πόντιοι Υπουργοί Βόρειας Ελλάδας Βασίλης Ιντζές και Εμπορίου Νίκος Ακριτίδης.
Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων και ο Μικρασιάτης Ιεράρχης Νέας Σμύρνης Χρυσόστομος, χαιρέτησαν το συνέδριο. Μίλησαν ακόμα ο Μικρασιάτης καθηγητής Μανώλης Ανδρόνικος, οι υφυπουργοί Οικονομικών Δημοσθενόπουλος, Παιδείας Στ. Παπαθεμελής, ο γεν γραμματέας του ΥΒΕ Κυρατσούς, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Μαναβής, βουλευτές και πολλοί εκπρόσωποι προσφυγικών φορέων.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι στο Συνέδριο έλαβαν μέρος σωματεία και οργανώσεις από όλο τον Προσφυγικό Κόσμο (Μικρασιάτες, Κωνσταντινουπολίτες, Ανατολικοθρακιώτες, Πόντιοι) ωστόσο αμέσως μετά τα Ποντιακά Σωματεία αποχώρησαν (εκτός του Φάρου Ποντίων), για τη δημιουργία Παμποντιακού Συνεδρίου στη Θεσσαλονίκη.
Ηταν το πρώτο μεγάλο πλήγμα σε αυτό το αίτημα δεκαετιών για την περίφημη ενότητα του Προσφυγικού Ελληνισμού που παραμένει και σήμερα το μεγαλο άπιαστο όνειρο.
Ο τότε πρόεδρος της ΠΔΕ της ΟΠΣΕ Τάκης Βεζυργιάννης αναγκάστηκε να χαιρετίσει την απόφαση των αδελφών ποντιακών σωματείων και δήλωσε ότι θα συμπαρασταθεί στις προσπάθειες των οργανωτών για την επιτυχία του Παμποντιακού Συνεδρίου.
Για την αμεσότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων και τον καταμερισμό της δουλειάς η ΠΔΕ χωρίστηκε σε δύο κλιμάκια. Το κλιμάκιο της Θεσσαλονίκης ανέλαβε τη σύνταξη του καταστατικού με βάση τους σκοπούς και τις αποφάσεις του Συνεδρίου και το κλιμάκιο της Αθήνας, την οργάνωση, την προβολή και την καταξίωση στη κοινή συνείδηση της ΟΠΣΕ .
Η στέγαση της ΠΔΕ της ΟΠΣΕ φιλοξενήθηκε όπως και η Συντονιστική Επιτροπή Αττικής, στη στέγη της Ενώσης Σμυρναίων στην οδό Καρύτση 3. Μια από τις πρώτες ενέργειες της ΠΔΕ ήταν και η έκδοση εντύπου την επιμέλεια του οποίου είχε ο Χάρης Σαπουντζάκης, ως υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων τότε και από το οποίο αντλούμε σήμερα αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες. Η ονομασία του εντύπου της ΟΠΣΕ ήταν Αλησμόνητες Πατρίδες και σήμερα έχει αναστείλει δυστυχώς την εκδοσή της.
Επιστέγασμα όλων αυτών ήταν η συνέντευξη τύπου που οργανώθηκε το μεσημέρι της 7-2-1985 στην αίθουσα της Ενωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου, όπου και παρουσιάστηκαν στα μέσα ενημέρωσης τα αποτελέσματα του Συνεδρίου και διαγράφηκαν καθαρά οι στόχοι της ΟΠΣΕ (πλήρες κείμενο σε επόμενο άρθρο).
Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο της ΟΠΣΕ
Η Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδας (ΟΠΣΕ) που εξελέγη κατά το Προσφυγικό Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής:
Πρόεδρος: Τάκης Βεζυργιάννης (πρ. Ενώσεως Σμυρναίων)
Αντιπρόεδρος: Στάθης Ευσταθιάδης (πρ. Φάρου Ποντίων Θεσσαλονίκης)
Γενικός Γραμματέας: Δημήτριος Ψαρρός (πρ. Ενώσεως Κυδωνιατών)
Ταμίας: Καλλιόπη Κολιοπούλου Γρίβα (Γ.Γραμματέας Εστίας Νέας Σμύρνης)
Αντιπρόεδρος Κλιμακίου Αττικής: Αλέκος Σωφρονιάδης (πρ. Σωματείου Νέα Σινασός)
Γραμματέας Κλιμακίου Βορείου Ελλάδας: Γεράσιμος Τοκατλίδης
Ταμίας Κλιμακίου Βορείου Ελλάδας: Ευθύμιος Αρζόγλου (Πρ. Σμυρναίων Μικρασιατών Β.Ελλάδας)
Μέλη: Αρχοντία Παπαδοπούλου (πρ. Ενωσης Μαγνησίας), Ιωάννης Κοκκινίδης (πρ. Αδελφότητας Μικρασιατών Νομού Σερρών), Γιώργος Κοτζιάς (πρ. Τριγλιανών), Χάρης Σαπουντζάκης (πρ. Ενωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας)
Δημήτρης Παντέλας
Πηγή: Αλησμόνητες Πατρίδες, ενημερωτικό δελτίο της ΠΔΕ της ΟΠΣΕ 1985