Στον Κωνσταντινουπολίτη λόγιο Μανουήλ Γεδεών, τον “τελευταίο” κατά πολλούς “γνήσιο Φαναριώτη”, επανέρχεται το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στο καθιερωμένο και πάντα ευπρόσδεκτο εορταστικό φυλλάδιό του.
Αντί άλλου μποναμά αυτή τη φορά παραδίδει τέσσερα κείμενα του Κ.Θ. Δημαρά, επιφυλλίδες στην εφημερίδα Το Βήμα από το 1938-1976, οι οποίες, υπό τον τίτλο “Ο ακαταπόνητος αρχειοδίφης πρωτόσχολος”, αποτυπώνουν τη μακρόχρονη σχέση του τολμηρού μελετητή του Διαφωτισμού με το έργο του συντηρητικού Χρονογράφου της Μεγάλης Εκκλησίας. Ακαταπόνητος ιστοριοδίφης, πολυγραφότατος συγγραφέας, μελετητής του Νεώτερου Ελληνισμού, ο Μανουήλ Γεδεών ανήκει, κατά τον Δημαρά, “στην ιδιοσυγκρασία εκείνην του λογίου για τον οποίο η σπουδή, η μελέτη, είναι η κατεξοχήν παιδιά… Ο Γεδεών ανήκε σε μια κατηγορία ανθρώπων τους οποίους θα ονόμαζα επικούρειους της μελέτης: η μελέτη όχι ως μέσον για κάτι άλλο, αλλά ως αυτοσκοπός, η μελέτη για την απόλαυση την οποία προσφέρει”.
Ακούραστος ερευνητής, το έργο του οποίου “είναι πια αναπόσπαστα συνδεδεμένο με την ιστορία των χρόνων της δουλείας και με τα ιστορικά του Φαναριού”, όπως γράφει ο Δημαράς στην πρώτη επιφυλλίδα του 1938, με την οποία χαιρετίζει την ολοκλήρωση της ιστοριογραφικής και αυτοβιογραφικής τριλογίας του Γεδεών που συνθέτουν τα “Αποσημειώματα Χρονογράφου”, η “Μνεία των προ εμού” και οι “Πατριαρχικαί Εφημερίδες”. Το δεύτερο κείμενο, ομότιτλο του φυλλαδίου, δεν είναι παρά η δημοσιευμένη το 1943 νεκρολογία του για τον Μανουήλ Γεδεών, τον οποίο συχνά αποκαλούσε “Άρχοντα Χρονογράφο”. Στο τρίτο κείμενό του (1975) ο Δημαράς επικεντρώνεται στη συμπλήρωση της εργογραφίας του Γεδεών από τον Χ.Γ. Πατρινέλη με τα “Δημοσιεύματα Μανουήλ Γεδεών. Αναλυτική αναγραφή”. Η μικρή τετραλογία ολοκληρώνεται με την ενθουσιώδη αναφορά του Δημαρά στην πρώτη σύγχρονη συναγωγή κειμένων του Μανουήλ Γεδεών, “Η πνευματική κίνησις του Γένους κατά τον ΙΗ’και ΙΘ’ αιώνα”, που εγκαινιάζει το 1976 την εκδοτική σειρά του Ερμή “Νεοελληνικά μελετήματα” με τη φροντίδα του Φίλιππου Ηλιού και του Άλκη Αγγέλου.
Πηγή: Αυγή
