1912 – 2012

100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού συμμετέχει στον εορτασμό με το συνέδριο:

«Θεσσαλονίκη πρωτεύουσα των προσφύγων» . Οι  πρόσφυγες στην πόλη από το 1912 μέχρι σήμερα

Καλαμαριά, 23-25 Νοεμβρίου 2012

 

«Ο σύντομος 20^ος αιώνας, η εποχή των άκρων», όπως εύστοχα τον ονόμασε ο μεγάλος βρετανός ιστορικός Eric Hobsbawm, χαρακτηρίστηκε από μεγάλες ανακατατάξεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο: διάλυση των αυτοκρατοριών, δημιουργία εθνικών κρατών, εθνοκαθάρσεις, και ακόμη κοινωνικές επαναστάσεις, δύο παγκόσμιους πολέμους, αναδιατάξεις των συνόρων και τις μεγάλες αλλαγές που επήλθαν στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά το 1989.

Το 1912, η Θεσσαλονίκη εντάχθηκε στο ελληνικό κράτος και εξελίχθηκε έκτοτε σε ένα κύριο και ιδιαίτερο σημείο αναφοράς εντός των ορίων του, προσπαθώντας παράλληλα να συνεχίσει τη μακραίωνη πορεία μιας σημαντικής, κομβικής, κοσμοπολίτικης και πολυπολιτισμικής πόλης.

Καθώς ο κυκεώνας του 20^ου αιώνα επηρέασε με καταλυτικό τρόπο τις κοιτίδες του ελληνισμού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα Βαλκάνια, τη Σοβιετική Ένωση και άλλες περιοχές, η Θεσσαλονίκη, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και άλλων πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων, έγινε, προσωρινά ή σε μόνιμη βάση, ο υποδοχέας εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων – κυρίως ελληνικής καταγωγής και συνείδησης – οι οποίοι έφθασαν σε αλλεπάλληλα προσφυγικά κύματα.

To 2012, η Θεσσαλονίκη θα γιορτάσει και θα τιμήσει την επέτειο των 100 χρόνων από την απελευθέρωσή της και ταυτόχρονα θα αποτιμήσει την πορεία της, τη φυσιογνωμία που διαμόρφωσε και το ρόλο που διαδραμάτισε στη διάρκεια ενός αιώνα. Οι προσφυγικές πληθυσμιακές εισροές αποτελούν αναμφίβολα μια από τις βασικές συνισταμένες της ταυτότητάς της, ως πόλης του ελληνικού κράτους∙ σε αυτές οφείλεται εξάλλου η καθιέρωση του προσδιορισμού «πρωτεύουσα των προσφύγων», κατά την έκφραση του λογοτέχνη Γιώργου Ιωάννου.

 

Το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού, συμμετέχει στις επετειακές εκδηλώσεις για το 2012, με τη διοργάνωση ενός συνεδρίου που επιδιώκει να προσδιορίσει ευρύτερα και ακριβέστερα το περιεχόμενο του ορισμού «Θεσσαλονίκη, πρωτεύουσα των προσφύγων», καθώς και τους πολλαπλούς ρόλους των προσφύγων στην πόλη, από το 1912 μέχρι σήμερα.

 

Η επιστημονική συνάντηση επιδιώκει να εστιάσει κυρίως στα εξής προσφυγικά ρεύματα:

 

– Πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη στη δεκαετία του 1910:

• Πρόσφυγες των Βαλκανικών Πολέμων (1912 – 13)
• μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (1913)
• πριν και κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από την Ανατολική Θράκη, τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Μακεδονία
• μετά τη Συνθήκη του Νεϊγύ (1919)
• από τη Γεωργία, τη Νότια Ρωσία, τον Καύκασο (1920-21)

 

– Πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής και της Ανταλλαγής των Πληθυσμών (1922-1924)

 

– Πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία (πριν και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή)

 

– Προσφυγικά ρεύματα από τη Ρωσία, τον Καύκασο και τη Σοβιετική Ένωση (δεκαετίες 1920 και 1930)

 

Πρόσφυγες της δεκαετίας του 1940:

• Από την Ανατολική Μακεδονία υπό βουλγαρική κατοχή
• Από τις περιοχές που επλήγησαν και εκκενώθηκαν στον Εμφύλιο Πόλεμο (1947-48)

 

– Απελαθέντες και μετανάστες από Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο, Τένεδο (λόγω απελάσεων, οικονομικών μέτρων, διώξεων, από τη δεκαετία του 1950 και μετά)

 

– Οικονομικοί μετανάστες από την πρώην Σοβιετική Ένωση, την Αλβανία και άλλες χώρες, στα τέλη του 20^ου και στις αρχές του 21^ου αιώνα

 

 

Ορισμένες θεματικές ενότητες που το συνέδριο επιδιώκει να εξετάσει, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά, είναι οι παρακάτω:

 

– Χωροταξική εγκατάσταση – Πολεοδομική διαμόρφωση – Συνοικισμοί

– Περίθαλψη των προσφύγων : Κρατική μέριμνα – Συλλογική και ιδιωτική πρωτοβουλία – Διεθνής αρωγή

– Οικονομία, εργασία, επαγγελματική απασχόληση

– Εκπαίδευση

– Συλλογική και σωματειακή οργάνωση

– Πολιτική ταυτότητα και συμπεριφορά

– Σχέση και αλληλεπίδραση με εθνοτικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές και άλλες ομάδες/κοινότητες της πόλης

– Κοινωνική και πολιτισμική ταυτότητα και συμπεριφορά

– Η προσφυγική εγκατάσταση στην Θεσσαλονίκη μέσα από τον Τύπο

– Προσφυγικές εθνοτοπικές ομάδες και η παρουσία τους στη Θεσσαλονίκη (όπως Πόντιοι, Μικρασιάτες, Ανατολικοθρακιώτες, Ανατολικορωμυλιώτες, Κωνσταντινοπολίτες, Καππαδόκες, Καυκάσιοι, κ.λπ.)

– Πρόσφυγες ηλικιωμένοι, γυναίκες και παιδιά

– Προσφυγική ταυτότητα, διαχείριση της προσφυγικής ιστορίας και μνήμης της πόλης, μνημονικοί τόποι

– Αποτύπωση της προσφυγικής εγκατάστασης στην πόλη, μέσα από την τέχνη και τον πολιτισμό (εικαστικά, λογοτεχνία, θέατρο, κινηματογράφος, μουσική, κ.α.)

– Η λογοτεχνία των προσφύγων

– Πηγές της προσφυγικής ιστορίας και εγκατάστασης στη Θεσσαλονίκη – Βιβλιογραφία – Ιστοριογραφία

 

Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλλουν πρόταση συμμετοχής (ονοματεπώνυμο, ιδιότητα, τίτλο και περίληψη της ανακοίνωσής τους μέχρι 450 λέξεις) εστιάζοντας στην πρωτοτυπία του θέματος, της οπτικής τους ή των αρχειακών πηγών που αξιοποιούν. Στην πρόταση θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνεται τηλέφωνο επικοινωνίας, ταχυδρομική και ηλεκτρονική διεύθυνση. Η αποστολή στην οργανωτική επιτροπή θα γίνει μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) στη διεύθυνση: iape1@otenet.gr . Οι προτάσεις των ενδιαφερομένων θα διαβιβαστούν στην επιστημονική επιτροπή, η οποία είναι υπεύθυνη για την τελική επιλογή των συμμετεχόντων. Ως καταληκτική προθεσμία υποβολής ορίζεται η 30^η Μαϊου 2012.

 

 

HΕπιστημονική Επιτροπή

 

Θεοδόσιος Μπακογλίδης, Δημάρχος Καλαμαριάς

Σωτήρης Γεωργιάδης, Προέδρος του Ι.Α.Π.Ε.

 

Κωνσταντίνος Φωτιάδης, Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής Σχολής – Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Γιώργος Αναστασιάδης, Καθηγητής Πολιτικής και Συνταγματικής Ιστορίας στο Τμήμα Νομικής – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Έφη Βουτυρά, Καθηγήτρια Ανθρωπολογίας των Μεταναστεύσεων και των Μειονοτήτων στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών – Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Αλέκα Καραδήμου-Γερόλυμπου, Καθηγήτρια Αστικού Σχεδιασμού και Ιστορίας της Πολεοδομίας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνικής Σχολής – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης & Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ευάγγελος Χεκίμογλου, Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

 

 

Πληροφορίες για το συνέδριο θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Ι.Α.Π..Ε.: www.iape.org.gr

 

Για περισσότερα στοιχεία μπορείτε να επικοινωνείτε με τo:

Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού

Ανδρέα Παπανδρέου 29^Α, 55134, Καλαμαριά

2310/432091 & 2310/434917

iape1@otenet.gr