ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ -ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
60Η ΕΠΕΤΕΙΕΟΣ ΤΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΑΝΩΝ
Πέρασε πλέον στη συλλογική μνήμη των Κωνσταντινουπολιτών, και όχι μόνο, η τραγική εκείνη νύχτα της 6-7 Σεπτεμβρίου του 1955. Οι Κωνσταντινουπολίτες,ανάλογα με τη σημερινή ηλικία τους,είτε έζησαν τη νύκτα εκείνη είτε όχι, συνεχίζουν να ανακαλούν στη μνήμη τους τα φρικτά εκείνα γεγονότα και να θέλουν να θυμούνται την επέτειο, τουλάχιστον για όσα πέρασε η Ρωμιοσύνη της Πόλης. Βέβαια υπάρχουν και πολλοί που θέλουν να ξεχάσουν το παρελθόν και να απέχουν από οποιαδήποτε εκδήλωση ή εορτασμό θεωρώντας ότι, μετά από 60 χρόνια, είναι πλέον περιττή κάθε αναφορά στα γεγονότα εκείνα. Ειδικά τώρα που οι Τούρκοι, επίσημα, μας καλούν να τους Κωνσταντινουπολίτες ¨επιστρέψουν¨ στη γενέτειρά τους .Δεν βρίσκουν, μάλιστα, μερικοί νόημα να ¨ξύνουμε πληγές¨ για κάτι που ανήκει πλέον στο παρελθόν ! Είναι ,βέβαια, και αυτή μια σεβαστή άποψη και πρέπει να τη λάβουμε υπόψη.
Ευτυχώς, για εκείνους όμως που δεν θέλουν να ξεχάσουν, υπάρχουν μερικοί σύλλογοι και φορείς που επιμένουν να μας θυμίζουν ότι τα Σεπτεμβριανά ( όπως άλλωστε και η Άλωση της Πόλης κάθε Μάη )δεν πρέπει να ξεχαστούν. Δηλαδή αφενός μεν πρέπει να θυμούνται εκείνοι που έχουν υποστεί τα πάνδεινα αλλά το κυριότερο να θυμίζουμε στους θύτες ότι τέτοιες απάνθρωπες πράξεις δεν πρέπει να ξεχνιούνται για να μην επαναλαμβάνονται….
Φέτος ήταν μια ξεχωριστή επέτειος για τους περισσότερους. Η αναφορά στα Σεπτεμβριανά δεν ήταν μια υπόθεση, συνήθειας ή παράδοσης, εκ μέρους των Κωνσταντινουπολιτών γιατί με την επέτειο είχαν εμπλοκή περισσότεροι από όσους μπορούσαν να φανταστούν πέρυσι και στην Ελλάδα αλλά ειδικά στην Τουρκία ,όπου κάτι αλλάζει τελευταία.
Ας παρουσιάσουμε λοιπόν σε συντομία τις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν.
1.Πολλές τούρκικες εφημερίδες έκαναν αναφορά στην απαράδεκτη εκείνη νύχτα ,αρκετές μάλιστα με αποτροπιασμό. Βέβαια πρέπει ,εδώ, να υποσημειώσουμε ότι οι ίδιες εφημερίδες, το Σεπτέμβρη του 1955, με πύρινα άρθρα αναφερόταν στο Κυπριακό και στα γεγονότα της εποχής εκείνης πολλές φορές με ανθελληνικό μένος ,κάτι που δεν περνάει απαρατήρητο όταν αναγνωστούν οι εφημερίδες εκείνης της εποχής. Οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση μνήμης είχαν την ευκαιρία,ίσως για πολλοστή φορά,να διαβάσουν ,με πόνο ψυχής,πάλι τα πρωτοσέλιδα των τούρκικων εφημερίδων εκείνης της απαράδεκτης εποχής.
2.Γράφτηκαν άρθρα από τούρκους και τουρκάλες ( όπως Ali Sirmen,Namik Gedik,Samet Altintas,Umur Yedikardes και Ayse Hur κτλ ) δημοσιογράφους που ασφαλώς θα ενόχλησαν ορισμένους αμετανόητους ,όπως και αρχές, που θέλουν η επέτειος να περνάει εντελώς απαρατήρητη και φυσικά ξεχασμένη.
Μερικές από τις εν λόγω τούρκικες εφημερίδες που έγραψαν για τα Σεπτεμβριανά είναι :
-η εφημερίδα AGOS αναφερόμενη ,την 4/9, στις ενέργειες της ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ* με τίτλο υπογράμμισε τις αιτίες των γεγονότων της 6-7 Σεπτεμβρίου 1955.
*»Δύσκολες για απάντηση ερωτήσεις στο Κοινοβούλιο.»
*»Πρόσκληση των Ρωμιών προς το Κοινοβούλιο για την 6-7 Σεπτεμβρίου 1955»
*»Πρέπει να συνεχίσει η ύπαρξη των Ρωμιών στην Πόλη»
-η εφημερίδα VATAN κάνει αναφορά στις ενέργειες της ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ με τίτλο « ζήτησαν τη συγνώμη της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης και είπαν να επιστρέψουν αυτούς που έφυγαν»
-η CUMHURIYET σε άρθρο του γνωστού δημοσιογράφου Ali Sirmen αναφέρεται λεπτομερώς στη φρικτή εκείνη νύχτα παραθέτοντας και τις ανάλογες φωτογραφίες.
-η RADIKAL,πέρυσι,είχε δημοσιεύσει ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο της δημοσιογράφου Ayse Hur ( φαίνεται αισθάνεται πράγματι ελεύθερη για να γράφει ένα τέτοιο άρθρο με τόσες λεπτομέρειες ) σχετικά με τα όσα έχουν υποστεί οι Ρωμιοί ,αλλά και εν γένει μειονότητες, από το 1923 μέχρι και το 2014 από το Τουρκικό κράτος.Το άρθρο αυτό είναι πάλι επίκαιρο λόγω της επετείου των Σεπτεμβριανών.
-η HABERTURK αναφέρθηκε στην πρώτη της σελίδα της με τίτλο «η ντροπή της 6-7 Σεπτεμβρίου από τα χείλη του Υπουργού» στην ντροπιαστική για την Τουρκία ενέργεια αλλά και στον τότε Υπουργό των Εξωτερικών Namik Gedik ,ο οποίος αφού παραιτήθηκε και κατόπιν φυλακίστηκε στη Σχολή Πολέμου μετά τα γεγονότα λέγεται ότι αυτοκτόνησε ( αν και αυτό διαψεύδεται από το γιό του Arda ) επειδή βρέθηκε σε δύσκολη θέση.
-η HURRIYET αναφέρεται,μεταξύ άλλων,και στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Λεωφόρο της Ανεξαρτησίας στην Πόλη για τα Σεπτεμβριανά ( το 1955 είχε όμως εκμεταλλευτεί τις «υπηρεσίες» του δημοσιογράφου της Hikmet Bil ,για να αυξήσει την κυκλοφορία της, ο οποίος ήταν αναμεμιγμένος με την οργάνωση «Η Κύπρος είναι τουρκική» ! )
-τέλος η ZAMAN κάνει αναφορά στα 60 χρόνια από τα Σεπτεμβριανά και την εκδήλωση που έλαβε χώρα στο Νιχώρι του Βοσπόρου. Επίσης στην ομιλία του κ.Λάκη Βίγκα καθώς και στην παρουσία του κ.Ν.Ουζούνογλου ( ανταπόκριση του Samet Altintas )
3.Ορισμένες ιστοσελίδες και εφημερίδες ( μεταξύ αυτών και η Απογευματινή της Πόλης που αναφέρθηκε εκτενώς στα Σεπτεμβριανά και έλαβε μέρος με κείμενο σε 2 γλώσσες στο αφιέρωμα της εφημερίδας AGOS ) αναφέρθηκαν στην επέτειο ενώ η εφημερίδα ΑΓΟΡΑ διέθεσε ,στο αναγνωστικό της κοινό, ένα συλλεκτικό βιβλίο-ντοκουμέντο ( με γνωστές και άγνωστες φωτογραφίες ) για τα Σεπτεμβριανά. Τίτλος του βιβλίου, στο δεύτερο μέρος του οποίου περιλαμβάνονται και προσωπικές μαρτυρίες των συμπολιτών μας, ήταν ¨Το πογκρόμ κατά των ελλήνων της Κωνσταντινούπολης-Τα Σεπτεμβριανά του 1955¨
4.Στον Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου,Μετόχι του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων,στο Νιχώρι της Πόλης ο οποίος μάλιστα βεβηλώθηκε κατά τη διάρκεια των Σεπτεμβριανών,τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και Μνημόσυνο για τους Ρωμιούς που έχασαν τη ζωή τους εκείνη τη φρικτή νύκτα. Μετά από 60 χρόνια ,η Θεία Λειτουργία και το Μνημόσυνο τελέστηκε από τον Επίτροπο του Παναγίου Τάφου στην Κων/πολη Πανιερώτατο Αρχιεπίσκοπο Ανθηδώνος κ.Νεκτάριο. Ακολούθησε επιμνημόσυνη δεξίωση ενώ τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο κάλυψε την όλη εκδήλωσε και πήρε συνεντεύξεις από τους παριστάμενους Ρωμιούς. Παρών στην εκδήλωση ο Πρόεδρος της Κοινότητας Νεοχωρίου- Βοσπόρου κ. Λάκης Βίγκας ο οποίος εκφώνησε βαρυσήμαντη ομιλία παρουσία της Αρμένισσας βουλευτού του κόμματος CHP Κας Sema Dogan,του Μέλους του Συμβουλίου Βακουφίων Κο Toros Alcan,εκπροσώπων μη Μουσουλμανικών Κοινοτήτων,εκπροσώπου του Γεν. Προξένου της Ελλάδας,του Προέδρου της ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ* Κου Νικολάου Ουζούνογλου καθώς και πλήθος κόσμου.
5.Οι εκδηλώσεις στην Πόλη συνεχίστηκαν με την καθιερωμένη διαδήλωση-καταδίκη των Σεπτεμβριανών- στην Πύλη της Σχολής Γαλατασαράϊ το απόγευμα της 5ης Σεπτεμβρίου και ακολούθησε η προβολή της ταινίας ( στην τουρκική γλώσσα )» Η Φρικτή Νύχτα» του,παραγωγού ιστορικών ντοκυμαντέρ, κου Γ.Μουτεβελλή. Ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας.
6.Μετά από 60 χρόνια και για πρώτη φορά ομογενειακός φορέας, η ΟΙ,ΟΜ.ΚΩ*, συμμετείχε σε δημόσια εκδήλωση στην Πόλη αφιερωμένη στην επέτειο των Σεπτεμβριανών.Η εκδήλωση οργανώθηκε σε συνεργασία με την τουρκική μη κυβερνητική οργάνωση «Ιrkciliga ve Milletaliye DUR DE “ κατά την οποία πραγματοποιήθηκε ανάγνωση ανακοινώσεων ενώ αναγνώστηκε ανακοίνωση της Ομοσπονδίας η οποία στη συνέχεια δημοσιεύτηκε.
7.Το απόγευμα της 7Ης Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στη νήσο Πρίγκηπο εκδήλωση κατά την οποία έγινε σύνδεση με το χώρο των εκδηλώσεων στο Πάρκο Ελευθερίας των Αθηνών.
8.Στην κοινοτική αίθουσα της Παναγίας των Εισοδείων του Πέρα έγινε η παρουσίαση του φωτογραφικού λευκώματος «Τα γεγονότα της 6/7 Σεπτεμβρίου 1955 μέσα από το φακό του Δημητρίου Καλούμενου» του εκδοτικού οίκου ΙΣΤΟΣ την 9η Σεπτεμβρίου 2015.Στα εγκαίνια παραβρέθηκε ο Οικ.Πατριάρχης κ.κ.Βαρθολομαίος,Ιεράρχες του Οικ.Πατριαρχείου,ο Γεν. Πρόξενος της Ελλάδος και πλήθος κόσμου.Ο Οικ.Πατριάρχης εκφωνώντας τον πανηγυρικό της ημέρας είπε μεταξύ άλλων « Εις αυτό το θησαυροφυλάκιον της καρδιάς των γενεών μας απευθύνεται ο αείμνηστος Καλούμενος. Μας ομιλεί όμως και ¨για τις δικές του βιωματικές εμπειρίες…¨ μας αποτυπώνει το μεγαλείον και συγχρόνως την διαχρονικήν εμπειρικήν διαπίστωσιν του προκατόχου μας Πατριάρχου Αθηναγόρου εις σχετικήν ερώτησιν δια τους αιτίους των γεγονότων ¨όλοι αυτοί μας επρόδωσαν.Είμαστε μόνοι μας.Ο,τι κάνουμε θα το κάνουμε μόνοι μας¨. Η εκδήλωση έγινε με τη συμβολή του φωτογράφου του Οικ. Πατριαρχείου κ. Νικολάου Μαγγίνα.
Μετά από όλες αυτές τις εκδηλώσεις στην Ελλάδα και την Τουρκία ( πραγματοποιήθηκαν και μερικές στις ΗΠΑ ) θα πρέπει να αναφερθούμε λεπτομερώς και στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα ,αρχάς Σεπτεμβρίου, για να κλείσουμε το θέμα αυτό που τόσο μας πονάει..
Μια σημαντική εκδήλωση,τέλος,έλαβε χώρα στο Πάρκο Ελευθερίας του Δήμου Αθηναίων μεταξύ 2-9 Σεπτεμβρίου με τίτλο « 60η επέτειος της φρικτής νύχτας της 6-7 Σεπτεμβρίου 1955-Εκδήλωση μνήμης και απαίτησης για θεραπεία και αποκατάσταση».
Η εκδήλωση αυτή συνδιοργανώθηκε από την ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ,τον Μορφωτικό Σύνδεσμο Μακροχωρίου Κωνσταντινουπόλεως και τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων.
Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν το απόγευμα της Τετάρτης 2 Σεπτεμβρίου παρουσία ενός πολυπληθούς ακροατηρίου Κωνσταντινουπολιτών αλλά και Αθηναίων.Μετά την επίσκεψη της έκθεσης για τα γεγονότα των Σεπτεμβριανών ακολούθησαν οι καθιερωμένες ομιλίες και χαιρετισμοί των προέδρων,οι οποίοι υπογράμμισαν την σπουδαιότητα της εκδήλωσης,για να ακολουθήσει ,σε πρώτη προβολή ,η ταινία του Κου Γ.Μουτεβελλή με τίτλο « Η Φρικτή Νύχτα».Η ταινία συνδύαζε το ιστορικό,κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο των Σεπτεμβριανών και τελείωνε με το αίτημα η Τουρκία να ζητήσει επίσημα συγνώμη για τις καταστροφές σε βάρος των Ρωμιών της Πόλης προβαίνοντας σε πραγματικά μέτρα αποκατάστασης.
Ο δημιουργός για την ταινία χρησιμοποίησε δύο αρχεία φωτογραφιών.Το πρώτο πολύ γνωστό σαν φωτογραφικό αρχείο του Δ. Καλούμενου και το δεύτερο ( με νέες ανέκδοτες φωτογραφίες )το οποίο δωρίθηκε από τον τούρκο ναύαρχο Φεχμί Τσοκέρ ,στο Ίδρυμα Ιστορίας της Τουρκίας, με τον όρο να χρησιμοποιηθεί μετά το θάνατό του.
Στα πλαίσια των εκδηλώσεων αυτών ,της Αθήνας, πραγματοποιήθηκαν ενδιαφέρουσες συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας και ημερίδες , με τη συμμετοχή εκλεκτών ομιλητών, όπως ψυχιάτρων και ψυχολόγων, την Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου και την Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου.
Την Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου τελέστηκε Ιερό Μνημόσυνο στη μνήμη των θυμάτων από τον Σεβ.Μητροπολίτη Δέρκων κ.Απόστολο,με τη συμμετοχή πλήθος κόσμου,στον Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνος ο οποίος βρίσκεται στο προαύλιο του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών.
Τέλος ,τη Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με θέμα « η κατάσταση των μη Μουσουλμανικών Κοινοτήτων μετά από τις εκλογές της 7/6/2015 στην Τουρκία» και αναλύθηκε η εξαιρετικά ταραγμένη περίοδος που διανύει, ακόμη, η Τουρκία.
ΒΑΣ.ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
