Συνεχίζουμε το δεύτερο μέρος από το πολεμικό ημερολόγιο του Χρήστου Δ. Αλεξόπουλου απο την εκστρατεία του ελληνικού στρατού στην Ουκρανία.

Ο ΔΙΑΠΛΟΥΣ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒΗ

Πρώτο σημειωματάριο:

……Κε έπιτας εφτάσαμι εις πόλυν Γαλάτσι. Και μίναμι διόμισι μέρις εις τιν πόλιν Γαλάτσι. Εκί χώρτασα πσομί. Και ευχαριστιθίκαμι πλέον εις εκίνιν τιν πόλιν. Ήτο πόλι πολύ ορέαν! Όσι δεν ήδα άλυν πόλιν! Ούτε εις Ροσίαν, ούτε εις Ρομανίαν, ούτε εις Μεσοραβίαν, ούτ’ εις τιν Παλιάν Ελάδαν, ούτε εις τιν Νέαν Ελάς! Ήτο πόλι μιγάλιν κε ίχε και έλενις 40 χιλιάδις.

Και στας 15 το βράδι εμπίκαμι εις το καράβι ονόμαστι «Οράνιαν».

Κε τας 16, 3 όρις νίκτα, αναχωρίσαμι εις έναν ποταμόν ονομαστικός Δούναβως. Από τιν Ρομανίαν δια Μικρασία! Και βαδίσαμι όρις εις τον Δούναβον 4. Και είβραμι μίαν πόλυν Τούρτσαν.

Και τις 12 ει όραν εφτάσαμι εις άλιν πόλυν Σουλυνάν. Και βαρέσαμι τις σάλπιγγες εμίς από μέσα από το πλίον. Και μαζιφτίκαν εις τιν άκριαν εις τιν θάλασαν όλυ μι τις ελενικές σιμέες εις τα χέρια και εφόναζαν:

-Ζίτο! Ζίτο!

Άλι σιμέις, άλι μαντιλάκια, άλι τις πιτσέτες! Εκάναμι ένα διασκέδαζμα ορέον, διότε ίταν όλο έλινες….

Κε έπιτας επίραμι τιν Μάβριν Θάλασαν. Εκάναμι 2 μέρις κε μίαν νίκταν μέσα εις τιν Μάβριν Θάλασαν. Και έπιτας εφτάσαμι εις τιν Κωνσταντινόπολιν. Κε μίναμε εκί ένα μιρόνικτον…….

Δεύτερο σημειωματάριο:

…..Κε την άλιν υμέραν τας 14 επιράσαμι από κίνεν τιν θάλασαν εις 5 ξίλινες γέφιρες, από επερνούσε κι τρένου. Κι βαδίσαμι όρες 3.

Κι φτάσαμι μέσα εις πόλιν Γαλάτσι (εικ.1) 1 το γιόμα. Κι μίναμι διόμισι μέρις εκί μέσα εις αφτήν τιν πόλιν. Κε εκί χορτάσαμι πλέον πσουμί. Κι ότη θέλαμι ειβρίσκαμι εκί, διότη ύτων πολί-πολί ορέαν πόλιν! Και ύχεν κε έλινες 40 χιλιάδις. Αλά ύτων πολί ορέαν πόλιν! Εξοχοτάτην πόλιν ύτων! Διότη δεν ύδα τέτιαν πόλιν αλού πουθενάς, ούτε εις την Ροσίαν, ούτε εις Μισουραβίαν, ούτε εις την Παλιάν Ελάς, ούτε εις την Νέαν Ελάς, σαν εκίνω το Γαλάτσι. Μι άρισι τόσον πολίν πλέον!

Κε τας 15 το βράδεν, εμπίκαμι μέσα εις το πλίον όνο{μα} «Ουράνηαν».

Κε {τας} 16 τας 3 όραν νίκταν, αναχωρίσαμι όρες 4 μέσα εις έναν ποταμόν ονομαζόμινος Δούναβος (εικ.2) 2. Κε σιναντήσαμι μίαν πόλιν ορέαν, ονομαζόμιν Ντουρτσάν (εικ.3) 3.

Κε τας 12 ι όραν εφτάσαμι εις άλιν πόλιν Σουλινάν (εικ.4) 4. Κε βαρέσαμι τες σάλπιγγες εμίς από μέσα από το πλίον. Κι σινταχτήκαν εις την ακρογιαλιάν όλος ο λαός με τας σημέας ελινικές, άλι με πετσέτες στα χέρια, άλι μαντελάκια κε φονάζαν:

-Ζήτω! Ζήτω ο ελινεκός στρατός μας!

Τότις εμίς εβαρούσαμι διαφόρον ηδόν ηβατήρια σαλπίζματα. Εκάναμι ένα ορέον διασκέδαζμα, διότη ύτων όλου έλινες. Κι ο ποταμός ύτων πολί στενός κι πλισιάσαμι πολί πλισίον.

Κε μιτά εβαδίσαμι εις τεν Μάβριν Θάλασαν. Κι κάναμι 2 μέρις κι μιαν νίκταν. Κι μιτά εφτάσαμι εις την Πόλιν, αλά δεν ύχαμι μεγάλιν τιρκιμίαν [τρικυμίαν]. Κι μίναμη εκί ένα μιρόνικτων. Και κάναμι κι επιστολάς από την Πόλιν προς το χωργιόν κι νομίζου ότε θα τες λάβατε…….

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1 Είναι το Γαλάτσι Ρουμανίας. Και σήμερα ονομάζεται Γαλάτσι (ρουμανικά Galaţi). Παραποτάμια πόλη του Δούναβη με πληθυσμό 295.000 κατοίκους (απογραφή 2006). Είναι η πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της Ρουμανίας και βρίσκεται 150 χιλιόμετρα δυτικά της Μαύρης Θάλασσας. Το 1919 υπήρχε πολύ έντονο ελληνικό στοιχείο. Οι Έλληνες καταγόταν κυρίως από τα νησιά, ιδίως από τα Ιόνια και ήταν έμποροι. Είχαν και δύο εκκλησίες, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα (19ος αιώνας) και της Παναχράντου Μητρός (1647).

2 Είναι ο Δούναβης (ρουμαν. Dunǎre ή Dunǎrea, βουλγαρ. Дунав, ουκραν. Дунай). Ο δεύτερος μετά τον Βόλγα ποταμός της Ευρώπης (μήκος 2.850 χιλιόμετρα), πλωτός στο μεγαλύτερο μέρος του. Πηγάζει από τον Μέλανα Δρυμό της Γερμανίας και διασχίζει την Γερμανία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία. Λόγω της αυξημένης βιομηχανικής δραστηριότητας στις όχθες του, σήμερα είναι ένα από τα πιο μολυσμένα ποτάμια στον κόσμο.

3 Τουλτσά ή Τουλτσέα. Και σήμερα ονομάζεται Τουλτσέα (ρουμαν. Tulcea). Παραποτάμια πόλη του Δούναβη. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Αιγισσός. Στην πόλη κατά τον 19ο αιώνα κατοικούσαν διάφορες εθνοτικές ομάδες με κυρίαρχη τη βουλγαρική. Οι Έλληνες είχαν δική τους εκκλησία αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Βρίσκεται 79 χιλιόμετρα ανατολικά από το Γαλάτσι και έχει πληθυσμό 100.000 κατοίκους. Υπάρχει ακόμη και σήμερα σημαντική ελληνική παροικία.

4 Και σήμερα ονομάζεται Σουλινά, (ρουμαν. Sulina). Πόλη παραθαλάσσια της Ρουμανίας στην εκβολή του παραποτάμου Σουλινά του Δούναβη. Βρίσκεται 71 χιλιόμετρα ανατολικά της Τουλτσέα. Έχει πληθυσμό 4.601 κατοίκους (απογραφή 2002). Οι Έλληνες σήμερα είναι το 1,3% του πληθυσμού της (60 κάτοικοι).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.

Είναι η ίδια που χρησιμοποιήθηκε στο Απόσπασμα 1.

ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΕΣ

Εικ.1 Το Γαλάτσι το 1900. Διακρίνονται αγκυροβολημένα πλοία και ο ποταμός Δούναβης.

Εικ.2 Ο ποταμός Δούναβης κατά τη διέλευσή του από τη Σερβία.

Εικ.3 Το λιμάνι της Τουλτσέα στις αρχές του 20ου αιώνα.

Εικ.4 Τα Σουλινά στις αρχές του 20ου αιώνα.

Χάρτης 1 Η οπισθοχώρηση από την Ουκρανία, Ρουμανία και ο ποταμός Δούναβις.

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΤΩΝ

Εικ.1: Από το βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά, Οι έλληνες στη Μαύρη θάλασσα από την εποχή του χαλκού ως τις αρχές του 20ου αιώνα, Αθήνα 2001.

Εικ.2: Φωτογραφικό αρχείο Σωτήρη Αλεξόπουλου

Εικ.3: http://www.deltadunarii.info.ro/turistic/pozevechi/talpa.jpg

Εικ.4:http://www.leuchtturmwelt.net/HTML/EUROPARK/ORIGINAL/SULINA.JPG

Χάρτης 1: Από το βιβλίο της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Το ελληνικόν εκστρατευτικόν σώμα εις Μεσημβρινήν Ρωσίαν (1919), Αθήναι 1955.