Ο Παναγιώτης Τούντας ήταν ένας από τους σημαντικότερους μικρασιάτες συνθέτες του ρεμπέτικου τραγουδιού, ο διασημότερος της Σμυρναικής Σχολής.
Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1886 από ευκατάστατους γονείς και από μικρός άρχισε να ασχολείται με τη μουσική. Σπούδασε μαντολίνο στην Αίγυπτο και σύντομα έγινε ένας από τους πιο ταλαντούχους μαντολινάδες της εποχής του.
Το 1915, ο Τούντας έγινε μέλος της Σμυρναϊκής Εστουδιαντίνας του Σιδέρη, που έμεινε γνωστή με το όνομα «Τα Πολιτάκια». Η Εστουδιαντίνα ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή μουσικά σχήματα της Σμύρνης και ο Τούντας συμμετείχε σε πολλές περιοδείες της σε διάφορες πόλεις της Τουρκίας και της Ευρώπης, για την ψυχαγωγία των Ελλήνων της διασποράς.
Παναγιώτης Τούντας ο πρωτοπόρος
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, ο Τούντας εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Πρωτόπαιξε στο «Αραράτ» της λεωφόρου Αλεξάνδρας, τον Αύγουστο του 1923. Κατόπιν εμφανίστηκε στην ταβέρνα του Κερατζάκη στην Ανάσταση Κερατσινίου και αργότερα δημιούργησε τη δική του ορχήστρα στην Πλατεία Πασαλιμανιού (στον «Αστέρα»). Εκεί, συνέχισε να παίζει μαντολίνο και να συνθέτει τραγούδια.
Μέχρι να κατασκευαστεί το εργοστάσιο δίσκων στην Ελλάδα, συνεργάζεται σχεδόν με όλες τις δισκογραφικές εταιρείες και διηύθυνε τις περισσότερες ηχογραφήσεις που γίνονταν στην Ελλάδα
Το 1924, ο Παναγιώτης Τούντας ανέλαβε τη διεύθυνση του ελληνικού παραρτήματος της γερμανικής δισκογραφικής εταιρείας ODEΟN. Την ίδια χρονιά ο Τούντας ηχογραφεί τη “Σμυρνιά” με την αθηναϊκή εστουδιαντίνα του Τάσου Μαρίνου και έγινε ο πρώτος λαϊκός συνθέτης που το όνομά του αναγράφεται σε ετικέτα δίσκου.
Το 1931, ο Τούντας ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής της δισκογραφικής εταιρείας COLUMBIA και της εταιρείας HIS MASTER’S VOICE, μέχρι το 1940. Σε αυτές τις θέσεις, συνέχισε να προωθεί το ρεμπέτικο τραγούδι και να συνεργάζεται με τους σημαντικότερους συνθέτες και τραγουδιστές του είδους.
Ο Τούντας έγραψε περισσότερα από 350 τραγούδια, πολλά από τα οποία έγιναν μεγάλες επιτυχίες. Τα τραγούδια του χαρακτηρίζονται από τη μελωδική τους αρμονία, τους εύστοχους στίχους και την εκφραστική τους δύναμη. Τα θέματα των τραγουδιών του είναι ποικίλα, από την αγάπη και τον έρωτα μέχρι τον πόνο και την προσφυγιά.
Τα τραγούδια του Τούντα
Μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια του Παναγιώτη Τούντα είναι τα εξής:
- «Η γκαρσόνα» (παλιό μικρασιάτικο)
- «Νέα Σμυρνιωτοπούλα»
- «Το κουκλί της Κοκκινιάς»
- «Κουβέντα με το Χάρο» («Το Χάρο τον αντάμωσαν»)
- «Λιλή η σκανταλιάρα»
- «Ο κοκαϊνοπότης»
- «Το Σωφεράκι»
- «Μπίντα γιάλα»
- «Στους Ποδαράδες»
- «Μικρό μελαχροινό»
- «Εγώ θέλω πριγκιπέσσα»
- «Είν’ ευτυχής ο άνθρωπος»
- «Aμάν, Κατερίνα μου»
- «Η Δημητρούλα»
- «Αερόπλανο θα πάρω»
- «Τα τσόκαρα»
- «Μην κλαις, μάνα μου, μην κλαις»
- «Σμυρνιά»
Τα τραγούδια αυτά αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ελληνικής μουσικής και συνεχίζουν να αγαπιούνται και να ακούγονται μέχρι σήμερα και πολλοί τα παρουσιάζουν σαν δικά τους.
Οι τραγουδιστές που τραγούδησαν τα τραγούδια του Παναγιώτη Τούντα μετά το 1922 ήταν πολλοί και σημαντικοί. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται οι εξής:
- Κώστας Ρούκουνας
- Στελλάκης Περπινιάδης
- Κώστας Νούρος
- Ρόζα Εσκενάζυ
- Ρίτα Αμπατζή
- Αντώνης Νταλγκάς
- Ευάγγελος Σωφρονίου
- Ζαχαρίας Κασιμάτης
- Γιώργος Βιδάλης
- Στράτος Παγιουμτζής
- Μαρίκα η Πολίτισσα (Μαρίκα Φραντζεσκοπούλου)
- Κώστας Καρύπης
Ο Παναγιώτης Τούντας συνεργάστηκε με όλους αυτούς τους τραγουδιστές και συνέβαλε σημαντικά στην επιτυχία τους. Τα τραγούδια του Τούντα ήταν ιδιαιτέρως δημοφιλή στους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, που βρήκαν καταφύγιο στην Ελλάδα. Τα τραγούδια αυτά εκφράζουν τον πόνο και τον καημό των προσφύγων και αποτέλεσαν ένα σημαντικό μέσο ψυχολογικής στήριξης για αυτούς.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η Χάρις Αλεξίου και ο Θέμης Ανδρέαδης επανέφεραν στο προσκήνιο τα τραγούδια του και αργότερα οι Γιώργος Νταλάρας, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Αγάθωνας, Μπάμπης Γκολές, Μπάμπης Τσέρτος και άλλοι συνεχίζουν να τα ερμηνεύουν.
Ο Παναγιώτης Τούντας δεν είναι μόνο ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του ρεμπέτικου τραγουδιού. Είναι επίσης ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες όλων των εποχών.
Ο Τούντας πέθανε στην Αθήνα το 1942, στην κατοχή σε ηλικία 56 ετών.
Η μουσική του άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της στο ρεμπέτικο τραγούδι και συνεχίζει να συγκινεί και να εμπνέει τους Έλληνες μέχρι σήμερα.
