Βασίλης Πετρόχειλος, καθηγητής μουσικής-μουσικός ερευνητής

«Όταν ακούω τραγούδια του Παντελίδη  και του Παπάζογλου, η καρδιά μου γεμίζει Σμύρνη και Μικρά Ασία»

Ο Βασίλης Πετρόχειλος γεννήθηκε στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1949. Ο πατέρας του ήταν Σμυρνιός και η μητέρα του Αθηναία από γονείς Σμυρνιούς. Έζησε ζεστές ,γλυκές και πονεμένες στιγμές με τις δύο σμυρναίικες οικογένειες, αλλά και με το περιβάλλον που μεγάλωσε στις γειτονιές του προσφυγικού συνοικισμού του Υμηττού που ήταν γεμάτες από παιδιά  Μικρασιατών. Σπούδασε μουσική στο Ελληνικό Ωδείο στην Αθήνα με πτυχία φούγκας, ενορχήστρωσης, αντίστιξης, ωδικής, αρμονίας και με υποτροφία δίπλωμα μονωδίας ως βαθύφωνος.

Παρακολούθησε μαθήματα ιστορίας της τέχνης στο ινστιτούτο Μικελάντζελο της Φλωρεντίας. Επί 25 χρόνια υπήρξε μαέστρος-διευθυντής πολυφωνικών χορωδιών, δίνοντας πάνω από 350 συναυλίες σε φεστιβάλ. θέατρα, αίθουσες της Αθήνας και πολλών ελληνικών πόλεων, στην τηλεόραση ,στο ραδιόφωνο και στην Ευρώπη(Κύπρο 1988, Γαλλία 1987 και 1993,Ουγγαρία 1989, Ιταλία 1992,Βουλγαρία 1994).Ήταν μόνιμος καθηγητής μουσικής σε δημόσια γυμνάσια και λύκεια. Έχει γράψει τρία χορωδιακά βιβλία:

-«Χορωδιακά τραγούδια (α)μέσα απʼτην παράδοση-1995(55 τραγούδια)

-«Χορωδιακά τραγούδια(β)μέσα απʼτην παράδοση -2000(100 τραγούδια)

-«Μικρασιάτικα τραγούδια Σμύρνης, Μικράς Ασίας, Καππαδοκίας, Πόντου» 2004

Έχει βραβευτεί από τους Δήμους Ηλιούπολης, Αργυρούπολης και άλλους φορείς για την πολιτιστική του προσφοράς

Την τελευταία εικοσαετία ασχολείται επίμονα με την Μικρασιατική μουσική και το ρεμπέτικο του ʼ30,όχι ως εκτελεστής, αλλά σαν συλλέκτης-ερευνητής. Το 2008 παρουσίασε στην Κωστάντζα  της Ρουμανίας ,σε συνεργασία με την εκεί ελληνική κοινότητα ,μουσική των Σμυρνιών λαϊκών συνθετών του ρεμπέτικου Παντελίδη, Παπάζογλου, Τούντα με ρουμάνους μουσικούς.

Η συγγένεια με τον Σταύρο Παντελίδη

Ο Σταύρος Παντελίδης ήταν αδερφός της γιαγιάς του και η διαμονή του στο σπίτι τους ήταν πολύ συχνή. Από τους γονείς του κι όλη την οικογένεια, καθώς και από το μουσικό του περιβάλλον, συγκέντρωσε πληροφορίες και στοιχεία για τη ζωή και το έργο του και, όπως  τον επιβεβαίωσαν πολλοί ενασχολούμενοι με το είδος, κατέληξε στο συμπέρασμα πως επρόκειτο για έναν φωτισμένο μουσικό, Σμυρνιό συνθέτη που ναι μεν άφησε σημαντικό έργο, αλλά παραμένει αγνοημένος.

Χαρακτηριστική εικόνα της παιδικής του μνήμης είναι η επίσκεψη στο μικρό προσφυγικό σπίτι του Σ. Παντελίδη που ήταν γεμάτο από όργανα και παρτιτούρες. Αυτό το σπιτάκι χρησιμοποιούσε ο συνθέτης σαν εργαστήρι-studio για πρόβες που συμμετείχαν πολλοί μουσικοί, επώνυμοι και μη. Ο Παντελίδης στη μέση ως δάσκαλος τους βοηθούσε, τους διόρθωνε, τους έγραφε με μεγάλη ταχύτητα τα τραγούδια στο πεντάγραμμο. Σε έναν τοίχο του σαλονιού δέσποζε η φωτογραφία της πατρίδας Σμύρνης.

«Σταύρος Παντελίδης(1891-1956)-Ένας Σμυρνιός συνθέτης του ρεμπέτικου»

Το βιβλίο του Βασίλη Πετρόχειλου , «Σταύρος Παντελίδης(1891-1956)-Ένας Σμυρνιός συνθέτης του ρεμπέτικου»(εκδόσεις Τρόπος ζωής, Αθήνα 2005) έχει τις κάτωθι ενότητες:βιογραφικά, σχόλια -στοιχεία- μαρτυρίες, το έργο του και οι συνεργασίες του, οι στίχοι στα τραγούδια του, η μουσική γραφή στα τραγούδια του, η σχέση με το παραδοσιακό τραγούδι, έρευνα και ανθολόγιο- ανέκδοτα τραγούδια, παράρτημα- παρτιτούρες, χρονολόγιο. Συνοδεύεται από cd με αυθεντικές εκτελέσεις τραγουδιών του συνθέτη.

Παράλληλα με την κυκλοφορία του βιβλίου ο Βασίλης Πετρόχειλος, σαν συγγραφέας και συγγενής του συνθέτη, επιμελήθηκε  συναυλίες με παραδοσιακές ορχήστρες που παίζονταν τα τραγούδια του Σταύρου Παντελίδη, συνοδευόμενες από ομιλίες σχετικά με τη ζωή και το έργο του στη Σμύρνη και την Αθήνα. Το βιβλίο βραβεύτηκε από την Εστία Νέας Σμύρνης και δέχθηκε εκτιμήσεις από ιδρύματα και φορείς, όπως το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, το Δήμο Καλαμαριάς κ.α. Στην ελληνική τηλεόραση παρουσιάστηκε εκπομπή με θέμα το τραγούδι του Σ.Παντελίδη «Σμύρνη με τα περίχωρα».Τελευταία συνεργάζεται με το μουσικό σχήμα «Δήθεν» ενώ το βιβλίο του θα ξαναπαρουσιασθεί με αλλαγές και προσθήκες σε ηλεκτρονική μορφή μέσω του internet.

Το αρχείο

Στα πλαίσια της έρευνας του για το μουσικό έργο του συνθέτη ο Βασίλης Πετρόχειλος βρήκε, διαφύλαξε και διέσωσε ένα πακτωλό χειρόγραφων παρτιτούρων και στίχων(1700) και έτσι δημιούργησε ένα αρχείο με ανέκδοτα τραγούδια του Σταύρου Παντελίδη. Μετά από πολλές “εκκαθαρίσεις” και καταμετρήσεις, ταξινόμησε αυτό σε κατηγορίες .

Ο συνολικός αριθμός των άρτιων ανέκδοτων τραγουδιών είναι 423, στα οποία κυριαρχούν αυτά με σμυρναίικο χρώμα, χωρίζονται δε σε μεγάλη ποικιλία ρυθμών όπως χασάπικα, ζεϊμπέκικα, σέρβικα, συρτά, καλαματιανά, ανατολίτικα, λάζικα, τσιφτετέλια, αράπικα αλλά και πολλά δυτικότροπα και ελπίζει κάποτε να βγουν αρκετά στον αέρα. Πρόκειται  για πολλά θαυμάσια τραγούδια, τα οποία ο ευγενικός μικρασιάτης μουσικός δεν μπόρεσε να περάσει στην γραμμοφωνική διαδικασία των εταιρειών. Αυτά τα ανέκδοτα τραγούδια τα ονομάζει ο αείμνηστος Πάνος Γεραμάνης “ο θησαυρός του ρεμπέτη” σε κείμενο της εφημερίδας τα ΝΕΑ τον Μάρτη του 2003.

Eπιμέλεια Β.Π.
mikrasiatis.gr