Ο ξεριζωμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης

αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα που έχει υποστεί ο Ελληνισμός 

Του ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΑΜΑΝΑΤΙΔΗ

Ομόφωνη είναι η γνώμη των ιστορικών ότι η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, και ο ξεριζωμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης, που ακολούθησε, αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα που έχει υποστεί ο Ελληνισμός από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας.

Ο Στέφανος Ι. Παπαδόπουλος, Καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σε ομιλία που έδωσε στην αίθουσα του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης στις 29 Σεπτεμβρίου 1982, για τη συμπλήρωση 60 χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή, είπε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:

«Στη νεότερη ιστορία μας η Μικρασιατική Καταστροφή (με το ευρύτερο περιεχόμενο που δίνουμε στον όρο αυτό) αποτελεί αναμφισβήτητα τον τρίτο μεγάλο ιστορικό σταθμό, ισάξιας σημασίας με την Άλωση της Πόλης και την Επανάσταση του 1821.

Πρόκειται για ένα δράμα του Ελληνισμού με πολλές και ανυπολόγιστες συνέπειες, που επηρέασαν αποφασιστικά την ιστορική πορεία του έθνους μας και που την επηρεάζουν ακόμη και σήμερα.

{…} Και σήμερα ακόμη (αναφέρεται στο 1982), 60 ολόκληρα χρόνια μετά τη συμφορά, δεν είναι εύκολο να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς αντιπροσώπευαν για τον Ελληνισμό οι χαμένες αυτές πατρίδες… Απλωμένος από τα πανάρχαια χρόνια στην ανατολική πλευρά του Αιγαίου, και πιο πέρα ακόμη στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας και στα παράλια του Πόντου, ο Ελληνισμός αυτός αποτελούσε ανέκαθεν ένα αναπόσπαστο, ίσως το πιο ζωντανό, κομμάτι του έθνους.

Φιλοσοφία, ποίηση, τέχνες, θέατρο και λαϊκές παραδόσεις στην Μικρά Ασία γνώρισαν ημέρες δόξας και αναπτύχθηκαν σε αξιοζήλευτο βαθμό, δίνοντας νέες διαστάσεις στον εν γένει ελληνικό πολιτισμό.

Έπειτα από ζωογόνα παρουσία τριών χιλιάδων χρόνων στις παραπάνω περιοχές, το ένα τρίτο του Ελληνισμού εξοντώθηκε, και τα υπόλοιπα δύο τρίτα ξεριζώθηκαν βίαια από τις πατρογονικές τους εστίες.

Ο αριθμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης που έχασαν τη ζωή τους από τις διώξεις των Νεότουρκων και των Κεμαλικών κατά την περίοδο 1911-1922 ήταν τεράστιος. Ο Τζορτζ Χόρτον, Αμερικανός πρόξενος στη Σμύρνη την περίοδο των τραγικών γεγονότων, στο βιβλίο του “The Blight of Asia” (Η Μάστιγα της Ασίας), έκδοση του 1926 από τον αμερικανικό Εκδοτικό Οίκο Bobbs – Merril Co, υπολόγισε σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο τους Έλληνες που εξοντώθηκαν.

Σύμφωνα με απογραφή πληθυσμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το 1915 οι Έλληνες Ορθόδοξοι της Μικράς Ασίας, περιλαμβανομένου και του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης, ανερχόταν στα 2.600.000.

Η απογραφή πληθυσμού στην Ελλάδα το 1928, πέντε χρόνια μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, έδειξε πως οι Έλληνες που είχαν γεννηθεί στις «χαμένες πατρίδες», ανέρχονταν σε 1.165.000.

Πηγή: Νέος Κόσμος