Ο πέριφημος αγγειοπλάστης του 20ου αιώνα Ιωσήφ Κιολόγλου (Κιόρογλου)

You are currently viewing Ο πέριφημος αγγειοπλάστης του 20ου αιώνα Ιωσήφ Κιολόγλου (Κιόρογλου)

Ένα άρθρο του : Χαρίτωνος Ε. Φραγκούλη

( στοιχεία : Δ.ΚΙΟΛΟΓΛΟΥ).

Ικόνιο , Σύλλη 1911 .Μια παρέα μικρών παιδιών, παίζει ανέμελα στον πάνω μαχαλά, (η της Αγίας Κυριακής ) το “κότσι”. Μόλις έχουν τελειώσει το μάθημά τους στο σχολείο . Φωνούλες χαρούμενες τρέχουν εδώ και κει , κάποιο άλλο δίψασε και τρέχει για να δροσιστεί, σε μια από τις πολλές κρήνες της Σύλλης .Ένα άλλο πάλι , ο μικρός Ιωσήφ ,είναι δεν είναι έξη χρόνων , παίρνει τον κατήφορο περνώντας ανάμεσα στα πέτρινα σοκάκια , για να καταλήξει στο αγγειοπλαστείο του Μουσταφά .Έτσι λεγόταν ο Τούρκος ιδιοκτήτης του. Μια συνήθεια που την είχε πολύ καιρό , γιατί του άρεσε να κοιτάζει ,και να γοητεύεται από την θέα του πηλού, που πάνω στον περιστρεφόμενο τροχό, άλλαζε σχήμα και μορφή πιέζοντάς τον, με τα βρεγμένα δάκτυλα . Προσπαθώντας να εξηγήσει στον εαυτό του ,και στην παιδική του αθωότητα, πως φτιάχνουν τις στάμνες , τα πιθάρια τις γλάστρες , και άλλα αγγεία για την καθημερινή τους ευκολία .Ο Μουσταφά έβλεπε τον μικρό κάθε μέρα εκεί που πήγαινε, και έπιανε τον πηλό και του άρεσε να χώνεται μέσα στο καμίνι ,και να μην φεύγει απ΄τό εργαστήρι .Έτσι λοιπόν αποφάσισε να τον πάρει κοντά του ,και να του μάθει την δουλειά. Αργότερα έλεγε ο ίδιος : ο Ιωσήφ ήταν γεννημένος για να γίνει αγγειοπλάστης , το έχει στη φύση του !!

Αξεπέραστος στη Τουρκία σε νεαρά ηλικία, κανείς δεν τον ξεπερνούσε στον τροχό, τα χέρια του φτιάχνανε ΄΄αγγέλους ΄΄. Κανείς δεν μπορούσε να τον μιμηθεί στη τέχνη του, ότι και να έφτιαχνε ήταν αριστούργημα .

Την εποχή εκείνη οι τροχοί που φτιάχνανε τα αγγεία ήταν ποδοκίνητοι . Στα πόδια του είχε φτερά ,τον τροχό για να γυρνά , όλοι οι συνάδελφοί του Έλληνες και Τούρκοι μιλούσαν για το όνομά του .

Με την ανταλλαγή το 1922 αναγκάσθηκε με την οικογένεια του να έρθουν στην Ελλάδα . Πρώτα τους πήγαν στην Κέρκυρα , ύστερα στον Πειραιά , Κοκκινιά και τέλος έφτιαξε σπίτι στην Ν. Ιωνία.

Μόλις πήγε στα αγγειοπλαστεία να ζητήσει δουλειά ,έγινε περιζήτητος , έφευγε από τον ένα, και πήγαινε στον άλλο εργοδότη , γιατί του δίνανε όλο και περισσότερα χρήματα .

Ο Ιωσήφ μπορεί κανείς να πει μετά βεβαιότητας, ότι είναι ο καλύτερος αγγειοπλάστης του εικοστού αιώνα.

Προσωπικά δεν τον είδα να δουλεύει , αλλά από ότι έχω ακούσει από γεροντότερους , και από τον ίδιο του τον βοηθό τον Αλέκο Τσιρτιρόπουλο, είχε μια τεχνοτροπία δική του . Τα χέρια του τα γύριζε ανάποδα, κατόρθωνε με ένα πιάσιμο να ανεβάσει τον πηλό , και με μια ΄΄πελεκουδιά ΄΄ να φτιάξει στάμνα !! Ήταν πολύ μυστήριος στη δουλειά του . Είχε ένα ρολόι της τσέπης κρεμασμένο σε ένα καρφί ακριβώς δίπλα του , και έπρεπε σε ένα λεπτό και είκοσι δευτερόλεπτα να φτιάξει ένα κανάτι αυτό συνεχίζονταν όσες ώρες δούλευε σαν μια καλοφτιαγμένη μηχανή .

Εργάστηκε στο Πειραιά , στην Κοκκινιά , μα πιο πολλά χρόνια δούλεψε στο Μαρούσι . Ήταν τα πρώτα αγγειοπλαστεία του Παντολιού , Καρδιακού , Φιλιππαίου, του Λίτσικα, και άλλα .

Συνάδελφοί του που τον έζησαν , μόνο καλά λόγια έχουν να πούνε για αυτόν . Ένας άνθρωπος άκακος και τίμιος για την τέχνη του που άφησε εποχή .Αλλά και την ταχύτητά του , στην αγγειοπλαστική .

Μια μέρα όπως δούλευε , μόλις είχε πάει στη δουλειά , έρχεται ένας έμπορος και λέει στο αφεντικό μια παραγγελία για πιθάρια , τα οποία θέλανε μια εβδομάδα για να φτιαχτούνε και τα βιαζότανε . Του λέει και το αφεντικό, δεν προλαβαίνω να στα έχω έτοιμα .Ο Ιωσήφ ήτανε μπροστά κι άκουγε την συζήτηση , το βράδυ έφυγε ο ιδιοκτήτης του αγγειοπλαστείου . Ο Ιωσήφ έκατσε μόνος του όλη τη νύχτα και του έφτιαξε την παραγγελία . Την άλλη μέρα το πρωί που πήγε ο Ιωσήφ στη δουλειά , του λέει το αφεντικό :τι έκανες μαστρόΙωσήφ , πότε πρόλαβες και έφτιαξες τόσα πιθάρια ; και γέμισες όλο το εργαστήριο ; Αυτό το αφηγήθηκε ένας άλλος παλιός και καλός αγγειοπλάστης ο Στέλιος Καράβης .

Αυτό που έκανε ο Ιωσήφ και δεν έκαναν οι άλλοι αγγειοπλάστες είναι ότι, δεν σταματούσε τον τροχό να γυρίζει , κι έπιανε τις στάμνες στον αέρα . Αυτό το έκανε για να κερδίζει χρόνο . Γιατί όταν σταματούσε ο τροχός , για να ξεκινήσει και πάλι να γυρίζει γρήγορα ,χρειάζονταν μερικά δευτερόλεπτα η και ελάχιστα λεπτά !!

Η καταξίωση έρχεται με τον χρόνο ,αλλά και από άλλους σπουδαίους καλλιτέχνες αγγειοπλάστες , όταν μιλάνε μεταξύ τους για σένα με θαυμασμό , και αναγνωρίζουν την αξία σου , και όταν απευθύνονται σε τρίτο πρόσωπο να λένε ότι ο τάδε στο ταλέντο ,μοιάζει με τον Ιωσήφ .

Ο Ιωσήφ Κιολόγλου έφυγε πολύ νέος ,ήταν μόλις 43 ετών , άφησε όμως πίσω του μια μεγάλη σχολή αγγειοπλαστών , οι οποίοι υπήρξαν άξιοι συνεχιστές της λαϊκής μας παράδοσης , αλλά και της όμορφης τέχνης της Αγγειοπλαστικής.

Ο Ιωσήφ Κιολόγλου γεννήθηκε το 1905, στη Σύλλη του Ικονίου .Το επώνυμό του Κιολόγλου, προέρχεται από το ΚΙΟΡ που σημαίνει τυφλός και ΟΓΛΟΥ που σημαίνει γιός , δηλαδή του τυφλού ο γιός . Ερχόμενοι στην Ελλάδα έγινε Κιολόγλου . Ήταν από τα πιο γνωστά ονόματα στη περιοχή , γιατί συνδέεται άμεσα με κατορθώματα και παληκαρισμούς εναντίον των τούρκων πλουσίων. Ο πατέρας του Ιωσήφ Κιολόγλου, περί το 1880 , βοηθούσε τους φτωχούς και αδυνάτους ,παίρνοντας και μοιράζοντάς τους ,τον πάρα πάνω πλούτο των πλουσίων Τούρκων . Του είχανε βγάλει και τραγούδια πεντασύλλαβα όπου τα τραγούδαγαν στις πόλεις και τα χωριά της Τουρκίας. Τα κατορθώματά του όμως αυτά ,τα πλήρωσε με την ίδια του την ζωή, έτσι συλλαμβάνοντάς τον οι Τούρκοι , του αφαίρεσαν τα μάτια και τον άφησαν για την υπόλοιπη ζωή του τυφλό .

Οι λεβέντες σφίγγουν τα

ζωνάρια του Κιολόγλου παλικάρια,

γεια σου Κιολόγλου συλελίδησα

είναι η μάνα και πατέρας

είσαι λεβεντιά .παίζεις το ζωνάρι

εγώ παίζω το ζουρνά. Πέφτουνε

τα παλικάρια μέσα στη φωτιά

άντε Κιολόγλου παλικαρά.

Το όνομά σου ξακουστό στο

Ικόνιο έγινε μοναδικό.

Τραγούδι του 1880.