27 Αυγούστου 1922 έγραφε το παλαιό ημερολόγιο.
6 Σεπτεμβρίου 1922, ίδια μέρα με το νέο ημερολόγιο.
Η Σμύρνη καίγεται. Στην παραλία «Κε» ή «Και», από τη γαλλική λέξη Quai (αποβάθρα) είναι διωγμένοι από τα σπίτια τους οι νοικοκυραίοι κάτοικοι της Σμύρνης, μήπως βρουν κανένα τρόπο να αποδράσουν στα κοντινά νησιά και σώσουν τη ζωή τους.
Σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι στον ντουνιά δεν έχει γίνει, κλαίει και η ραγισμένη φωνή του λαϊκού λαουτιέρη. Η Φωτιά (γιαγκίνι), ο Διωγμός και η Γενοκτονία, είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Και κάποια ανθρωπάρια, που ατυχώς γεννήθηκαν Έλληνες, από Έλληνες γονείς, και διάλεξαν να διδάξουν τις νέες γενιές την Αλήθεια, μετατρέπουν το Διωγμό και τη Γενοκτονία στο ασύστολο ψέμα απλού συνωστισμού! Αυτόν τον τρόπο βρήκαν για να γίνουν διάσημοι. Και πράγματι έγιναν διάσημοι. Από την κραυγή της Σμύρνης και από την κατακραυγή της Ρωμιοσύνης. Δυστυχώς οι Έλληνες ξεχνάμε εύκολα.
Όπως έχουμε περάσει εύκολα στο αρχείο του νου μας ότι ο Φιλέλληνας πρέσβης των ΗΠΑ στη Σμύρνη George Horton, με δική του πρωτοβουλία, προσωπικό κίνδυνο και θυσίες, κατάφερε και πέρασε στην Ελλάδα σώζοντας 40000 ψυχές… συνωστισμένων προσφύγων. Μαζί με αυτούς ήταν και η 10χρονη τότε κόρη του, Nancy Horton.
Αυτό το βιβλίο δεν είναι βιογραφικό. Τουλάχιστον από πλευράς του συγγραφέα δεν είναι. Είναι ένα μικρό και συμπυκνωμένο αφιέρωμα στην ποιήτρια κόρη του George Horton, Nancy Horton. Περιλαμβάνει όμως βιογραφικά στοιχεία της, και πληροφορίες, όλα γραμμένα από έγκριτους αρθρογράφους, όπως η Κα Ελένη Μπίστικα, η Κα Μαργαρίτα Πουρνάρα, καθώς και από τον καθηγητή Κο Θεοφάνη Μαλκίδη και τους συγγενείς της Νάνσης, Steve & Ann–Marie Pitkin, αλιευμένα φυσικά από το διαδίκτυο και από την εξαίρετη ιστοσελίδα, «Δίκτυο Μικρασιάτης» (www.mikrasiatis.gr).
Η Νάνση γεννήθηκε στη Σμύρνη, ήρθε στην Ελλάδα 10 χρονών κοριτσάκι σπούδασε στην Αμερική και μια μέρα επισκέφτηκε την Ελλάδα και δεν ξαναέφυγε, παρά όταν «έφυγε» από τη ζωή στις 18 Φεβρουαρίου 2016, σε ηλικία 103 ετών.
Η Νάνση δεν ήταν απλώς μια φιλελληνίδα. Η Νάνση ήταν μια πραγματική Ελληνίδα. Και εκτός από την φιλελληνική δράση της είχε αναπτύξει στενές φιλίες με γνωστούς, για την πνευματική τους καλλιέργεια και την αγάπη προς την πατρίδα, Έλληνες.
Για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου τα κίνητρα ήταν, εκτός των 10 από τα πιο χαρακτηριστικά ποιήματά της, και δύο φράσεις του George Horton προς την κόρη του Nancy:
1/ Όταν ήταν κοριτσάκι και της διάβαζε τον Όμηρο και την Καινή Διαθήκη στα Ελληνικά, της έλεγε: Παιδί μου, η ελληνική είναι η γλώσσα με την οποία μιλάει ο Θεός.
2/ Όταν έχασε τη θέση του Πρέσβη, λόγω των φιλελληνικών του «πιστεύω» της είπε: Άνθρωπος γεννιέσαι, διπλωμάτης γίνεσαι, φιλέλληνας όμως, όπως και ποιητής θα είσαι πάντα.
Η Νάνση Χόρτον, εκτός από τη σπουδαία ποίησή της, την αγάπη της για την Ελλάδα, την καλοσύνη της, την ευπρέπεια και τη φινέτσα της, άφησε κληρονομιά το ποσό των 1.250.000 δολαρίων στην Ελληνική Φιλανθρωπική Οργάνωση «ΑΧΕΠΑ» που εδρεύει στην Αμερική, καθώς επίσης και μια ετήσια χορηγία στο Νοσοκομείο «ΑΧΕΠΑ» στη Θεσσαλονίκη.
Μέσα στο βιβλίο (βλ φωτογραφία εξωφύλλου) θα βρει ο αναγνώστης πολύ χρήσιμα στοιχεία και ντοκουμέντα και βέβαια ποιήματα τόσο απίστευτης, ανυπέρβλητης ομορφιάς, ώστε η αφόρητη δυσκολία της «απλότητας» να καταστήσει την έρευνα, μελέτη και απόδοση στα Ελληνικά, έργο επίπονο και χρονοβόρο, όσο και εποικοδομητικό και ευχάριστο. Υπήρξαν ώρες ανεπανάληπτης ευδαιμονίας, όταν κάθε λέξη αποτυπωνόταν με το νόημα που της άρμοζε, και της ανακούφισης που νιώθει ο μαθητής σαν βρίσκει επιτέλους τη λύση κάποιου δύσκολου μαθηματικού προβλήματος.
Αν το μάτι σταθεί λίγο στη φωτογραφία του εξωφύλλου, δημιουργική έμπνευση του φωτογράφου Δημήτρη Ζαχαρόπουλου θα εκπλαγεί από την οροσειρά «Κοιμωμένη», στον Πόρο, που έχει χαρακτηριστεί διεθνώς ως τοπίο φυσικού κάλλους, ενώ το άσπρο σύννεφο φαντάζει σαν να ανυψώνεται η μεταρσιωμένη ψυχή, με προορισμό το «Αιώνιο», λέξη … «κλεμμένη» από γνωστό κείμενο του Καζαντζάκη. Με αυτό το περιτύλιγμα μπορεί κανείς, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο, να επικοινωνήσει νοερά με την Σμύρνη, με την ποίηση, με την παραδοσιακή μουσική, με ωραίες φωτογραφίες, με την Ελλάδα, με τον Πόρο, με το Λεμονοδάσος, με την ίδια την ανάμνησή της, με τους γνήσιους και αληθινούς Έλληνες, που την τίμησαν άπειρες φορές και με όλα όσα αγάπησε, με… εκκωφαντική σιγή, στην πατρίδα μας, η αξέχαστη φίλη μας Νάνση Χόρτον.-
Άρις Αντάνης, Πρώην Διευθυντής Διοικήσεως Εθνικής Τράπεζας, arimari@otenet.gr
