Σε ένα εορταστικό κλίμα ο Σύλλογος Μικρασιατών Πεύκης – Λυκόβρυσης «ΙΩΝΙΑ» πραγματοποίησε με ιδιαίτερη επιτυχία καλεσμένων την καθιερωμένη εκδήλωση «ΚΟΠΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΗΣ ΠΙΤΑΣ» την Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018 και ώρα 12.00 το μεσημέρι στην Αίθουσα Εκδηλώσεων «Μαν. Αναγνωστάκης», στο Δημαρχείο Πεύκης.
Κατάμεστη η αίθουσα από τους συμμετέχοντες, μέλη, φίλοι και συνδημότες μας στην ιδιαίτερη αυτή εκδήλωση του Συλλόγου μας.
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γιώργος Γαζεπίδης μετά το καλωσόρισμα στους παρευρισκόμενους αναφέρθηκε στις μνήμες για τις Αλύτρωτες Πατρίδες.
«Οι μνήμες είναι ζωντανές. Το πάθος μας για τις ρίζες μας και τη διάδοση του πολιτισμού μας είναι τεράστιο. Τούτες τις Άγιες ημέρες όμως ανταλλάσσουμε Ευχές. Με μεγάλη αγάπη ο Σύλλογός μας σας εύχεται Χρόνια Πολλά με υγεία, ταπεινότητα και δύναμη για τη ζωή. Ευχές από την αγαπημένη μας Σμύρνη και την Ιωνία, τη Μικρά Ασία και την Πόλη, το Βόσπορο, τον Πόντο και την Καππαδοκία. Είναι ιστορικό το Χρέος μας. Σας θέλουμε κοντά μας. Σταθείτε δίπλα μας. Το αξίζουμε όλοι μα, ως Έλληνες, το αξίζουν οι Αλύτρωτες Πατρίδες μας. Συνεχίζουμε την προσπάθειά μας για του παπούδες και τις γιαγιάδες μας, για τους γονείς μας και τα παιδιά μας».
Ο πρόεδρος του ΠΕ.Α.Π Χρήστος Φωτίδης σε κλίμα συγκίνησης αναφέρθηκε λεπτομερώς, με ιδιαίτερη καταγραφή στην τελευταία Ελεύθερη Πρωτοχρονιά στη Σμύρνη το 1922.
Κοντεύουν 100 χρόνια από την τελευταία Πρωτοχρονιά της Μικρασίας, την Πρωτοχρονιά του μοιραίου έτους 1922, ας στρώσουμε λοιπόν τη θύμησή της με ροδανθούς και υάκινθους, αφήνοντας τη φαντασία να μας σεργιανίσει σε παραδείσους χαμένους αλλά όχι ξεχασμένους: το Αϊβαλί, τα Αλάτσατα, το Αδραμύτιο και το Αίδίνι τα Βουρλά, το Δικελί, την Έφεσο και τον Τσεσμέ τη Μενεμένη και τα Μουδανιά∙ το Μαρμαρίσι και τα Μοσχονήσια∙ την Προύσα, την Πάνορμο και την Πέργαμο∙ τη Σινώπη, τη Σαμψούντα και την Τραπεζούντα τις Φώκιες και τη Σμύρνη, το “Διαμάντι της Ανατολής”, το “Στέμμα της Ιωνίας” την “πόλη του θρύλου και του πόνου”…
Η Σμύρνη, η “γκιαούρ Ισμίρ” για τους Τούρκους, υποδέχεται την Πρωτοχρονιά του ’22 με ευχές στα αρμενικά, τα ιταλικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ολλανδικά και κυρίως στα ελληνικά, αφού η συντριπτική πλειοψηφία είναι Έλληνες. Η Σμύρνη με τα τριάντα σχολεία (: την Ευαγγελική Σχολή, το Κεντρικό Παρθεναγωγείο, το Ομήρειο Ίδρυμα κλπ,), με τα τέλεια οργανωμένα νοσοκομεία (με πρώτο και καλύτερο το Γκραικικόν) και τους αρρώστους που καταφθάνουν από παντού για να θεραπευτούν, με τα δραστήρια φιλανθρωπικά της ιδρύματα (: το Άσυλο των Αστέγων, το Λαϊκό Κέντρο, το Ορφανοτροφείο, τη Φιλόπτωχη Αδελφότητα, το Ταμείο Φτωχών, την Αδελφότητα “Ευσέβεια”, το Σύλλογο Κυριών κ.ά.), με τους δημιουργικούς πνευματικούς συλλόγους της (όπως ο Φιλολογικός Σύλλογος “Όμηρος”, ο Καλλιτεχνικός, ο δημοσιογραφικός κ,ά,), με τα αθλητικά σωματεία της (όπως ο Πανιώνιος και ο Απόλλων) και τις λέσχες της, που συγκέντρωναν όλη την “εκλεκτή κοινωνία”, με τα πολυτελή θέατρα (όπως η Νέα Σκηνή, το Θέατρο Σμύρνης, το Σπόρτιγκ Κλαμπ, το Κράιμερ ή το Γκαίυ) και τους δώδεκα κινηματογράφους της, με τις κατάμεστες τράπεζες…και προπαντός η ονειροπόλα Σμύρνη με τον απελευθερωτικό ελληνικό στρατό και με τις δεκαέξι πανέμορφες ορθόδοξες εκκλησίες της υποδέχεται τον Αϊ-Βασίλη και τον καινούριο χρόνο….
Η μητρόπολη Αγία Φωτεινή λαμποκοπά μέσα κι έξω. Ο επιβλητικός μητροπολίτης Χρυσόστομος με τα χρυσά άμφια και την πατερίτσα του αστράφτει σαν αληθινός βυζαντινός αυτοκράτορας πάνω στο θρόνο του. Το βλέμμα του όμως είναι βυθισμένο στοχαστικά και ανήσυχα στο μέλλον. Λαλεί χαρμόσυνα το πανύψηλο καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής καθώς το μεγάλο βαυαρικό ρολόι του δείχνει ακριβώς 12 κι αντιλαλούν οι καμπάνες των άλλων εκκλησιών απ’ την πόλη και τα μαγευτικά περίχωρά της: το Κορδελλιό, το Αλάμπεη και την Παπασκάλα∙ τα Πετρωτά, την Αγία Τριάδα και το Μερσικλή∙ το Βαϊρακλή και το Δραγάτς∙ το Καρατάσι και το Σαλαγανό∙ την Καλλιθέα(Καραντίνα), την Ενόπη (Γκιοζ Τεπές) και τη Μυρακτή (Κοκάρ-Γιαλή)∙ το Βουρνόβα, το Χατζηλάρ και το Βουνάβασι∙ τον Παράδεισο, το Βουτζά και το Σεβδήκιοϊ…
«Τα στενά της σοκάκια, οι φαντασμαγορικοί βερχανέδες της, τα αρχαϊκά της σπίτια, τα καφασωτά παράθυρα, τα αιώνια μπαλκόνια, οι μιναρέδες, τα ψηλά κωδωνοστάσια, οι τρούλοι της, τα σαχνισίδια της μέσα στο τρεμουλιαστό φως των φαναριών της έδιναν στην πόλη μια εντύπωση έντονα ειδυλλιακή, κάποιο μυστικισμό…» πάντοτε.
Μέσα όμως στη νύχτα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς του ’22 οι μιναρέδες και τα κωδωνοστάσια έμοιαζαν να αποκρεμιούνται σ’ ένα αγκάλιασμα ερωτικό ή θανατηφόρο – δεν ήξερες! «Το Και, το Παραλλέλι, η Μπελαβίστα, οι Βερχανέδες, οι Μεγάλες Ταβέρνες, το Μπουλβάρ-Αλιότι, ο Κουλές, τα Τράσα (…), τα βαποράκια του Κορδελλιού, το τραμ της πλακόστρωτης προκυμαίας που το ‘σερναν άλογα, τα κατάμεστα με εύθυμο κόσμο κέντρα, τα μονά ζυγά φιστίκια, τα “πολιτάκια” με τα σαντούρια, όλα έμοιαζαν σαν εύθυμες κτυπητές κορδέλες που έπλεκαν ένα χαρωπό γαϊτανάκι.
Και μέσα σ’ αυτά η μητέρα να μπαινοβγαίνει με τα παιδιά στα καταστήματα και ν’ αγοράζει τη χαρά του περιττού μέσα σε μεγάλα και μικρά πακέτα…». Άσε τι γινόταν με τη βασιλόπιτα. «Η νοικοκυρά έβαζε μέσα το φλουρί. Η ίδια σχεδίαζε δικέφαλους αητούς και διάφορα πλουμιά με καρεφύλλια και μύγδαλα [Συνήθως πατούσε στη μέση μια ρομβοειδή σφραγίδα με το δικέφαλο αητό, απ’ αυτές που σκάλιζαν οι μοναχοί στο Άγιο Όρος]. Η ίδια σκαρίφιζε με ζυμάρι τη χρονολογία. Σαν τρελά μπαινόβγαιναν τα παιδιά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Πότε θα ‘ρθει η ώρα να κόψουν την πίτα… Να δουν σε ποιον θα πέσει το φλουρί… Πότε θα μοιράσουν τα ρεγάλα και τους μποναμάδες… Κι οι μεγάλοι αγωνιούσαν για τα ρεγάλα. Ήξεραν ότι όλα ήταν αγορασμένα απ’ του Ξενόπουλου, απ’ τον Μπον Μαρσέ, απ’ τα μεγάλα καταστήματα της Σμύρνης.
Πάνω στο στρογγυλό τραπέζι της τραπεζαρίας, η γελένη γεμάτη καρύδια, μύγδαλα, φουντούκια, “μάνα του Ουρανού”, κουκουνάρια, σταφίδες, σύκα, κουρμάδες, δαμάσκηνα, λεμπλεμπούδες. Στη μέση ένα αναμμένο κερί, και τα παιδιά να μπαινοβγαίνουν, να γεμίζουν τις τσέπες και να μασουλίζουν. Δε σταματούσαν τα κάλαντα και οι ευχές στην ξώπορτα…». Βέβαια, «κάθε παλιά Σμυρνιά, την παραμονή στον εσπερινό, έστελνε στον εφημέριο της ενορίας το κόνισμα του Αγίου Βασιλείου με τον άρτον για το Ύψωμα. Και την άλλη μέρα, ξωλείτουργα ο παπάς ήθελε να πάει στο σπίτι να ψάλει το Απολυτίκιον και το Μεγαλυνάριον του Αγίου: “Τον ουρανοφάντορα του Χριστού…”
Την Πρωτοχρονιά του 1922 η τραγωδία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας βρίσκεται σε κορύφωση. Όλα όμως έγιναν όπως κάθε χρόνο στη “Βασιλίδα της Ιωνίας” και τα περίχωρά της. Γιατί, όπως γράφει ο Η. Βενέζης,
«Η καταιγίδα, η καταστροφή πλησίαζαν. Εμείς ήμαστε τότε σχεδόν παιδιά, δεν είχαμε νου και μάτια να δούμε. Αλλά οι πατέρες μας, που είχαν και τα δυο, δεν ήθελαν να δουν. Δεν είχαν μήτε φαντασία. Η ζωή των ελληνικών κοινοτήτων συνεχιζόταν μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα ευφορίας – που είναι χαρακτηριστική των απελπισμένων καταστάσεων…». Για κάποιους ασφαλώς στα παρασκήνια ή και στις κερκίδες του παγκόσμιου αυτού θεάτρου όλα αυτά είναι απλώς στοιχεία τραγικής ειρωνείας, αφού το ξέρουν ή το φαντάζονται ότι πρόκειται για την τελευταία Πρωτοχρονιά των Ελλήνων στη Μικρά Ασία.
Το τελευταίο, βέβαια, επεισόδιο της τραγωδίας (η «καταστροφή», η «έξοδος») θα παιχτεί «επί σκηνής» τον Αύγουστο του ίδιου έτους… Από τότε οι Ελληνομικρασιάτες, μπορεί να μετρούσαν όπως όλοι οι χριστιανοί το χρόνο με αφετηρία τη Γέννηση του Χριστού, ως πρόσφυγες όμως αναμετρούσαν το χρόνο με αφετηρία την αποφράδα εκείνη μέρα του Αυγούστου που οι πύρινες γλώσσες έζωσαν θανατηφόρα τον Ελληνισμό της Μικρασίας, αφανίζοντας ένα μεγάλο κομμάτι του και ξεριζώνοντας το υπόλοιπο από τα χώματα όπου για τριάντα ολόκληρους αιώνες ζούσε και δημιουργούσε έργα θαυμαστά.
Καλή Χρονιά
στις μετέπειτα γενιές
Με την παρουσία τους μας τίμησαν ο Αρχιμανδρίτης Ευστράτιος από τον Ιερό Ναό Αγίων Αποστόλων και οι πατέρες Δημήτριος και Εμμανουήλ του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονα, οι οποίοι έκοψαν και την βασιλόπιτα.
Η εκδήλωση πλαισιώθηκε με παραδοσιακά κάλαντα και τραγούδια της Μικράς Ασίας από την Παραδοσιακή Χορωδία της Σχολής Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής με υπεύθυνο τον Ιεροψάλτη του Ι.Ν Αγίου Παντελεήμονα Πεύκης Βελισσάριο Γκεζερλή.
Την ξεχωριστή αυτή γιορτή του Συλλόγου τίμησαν με την παρουσία τους οι κ.κ. Αναστάσιος Μαυρίδης Δήμαρχος Λυκόβρυσης – Πεύκης, Δημήτρης Φωκιανός πρώην Δήμαρχος Λυκόβρυσης – Πεύκης, Γιάννης Θεοδωρακόπουλος πρώην Δήμαρχος Πεύκης, Άννα Ασπραδάκη Πρόεδρος του ΚΟΙΠΑΠ, Μαρίνα Σταυράκη – Πατούλη Δημοτική Σύμβουλος και Πρόεδρος της UNESCO Βορείων Προαστείων. Αντιδήμαρχοι, Δημοτικοί Σύμβουλοι, Τοπικοί Φορείς και Σύλλογοι καθώς και Διευθυντές Σχολείων της Πεύκης.
Την εκδήλωσή μας τίμησε με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (ΟΠΣΕ) κος Λουκάς Χριστοδούλου.
Ακολούθησε προσφορά παραδοσιακών μικρασιατικών εδεσμάτων και γλυκισμάτων.
Ο Σύλλογος «ΙΩΝΙΑ» ευχαριστεί θερμά το SuperMarket Σκλαβενίτης και το Café Alios για την συνεχή προσφορά τους στα δρώμενα του Συλλόγου, όσους τίμησαν με την παρουσία τους την εορταστική εκδήλωση και εύχεται σε όλους ένα «Ευτυχισμένο, Δημιουργικό και Ευλογημένο 2018».
Από το Διοικητικό Συμβούλιο