Ημερολόγιο 2017 του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου
Στο πλαίσιο της πολυσχιδούς εκδοτικής του δραστηριότητας, ο Σύνδεσμος Μικρασιατών Κύπρου με το πέμπτο κατά σειράν Ημερολόγιό του δεν συντηρεί απλώς τον ετήσιο θεσμό της «ημερολογιακής» του παρουσίας, αλλά συμβάλλει κατ’ εξοχήν τόσο στην πολυφωνική αναβίωση της μικρασιατικής μνήμης και της συλλογικής της συνείδησης όσο και στην καταγραφή μιας από τις σημαντικότερες πτυχές της Προφορικής Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού μέσα από διαφωτιστικά τεκμήρια, οικογενειακά θησαυρίσματα και ζωντανές παρακαταθήκες:
«Ιστορίες, Μαρτυρίες, Επιστολές, Έγγραφα και Τραγούδια προσφύγων του 1922 από τη Μικρά Ασία στην Κύπρο», καθώς εμφαίνει ο υπότιτλος του παρόντος τομιδίου, που εμπλουτίζεται με φωτογραφικό αρχειακό υλικό. Αξίζει να σημειωθεί η επιμέλεια του εορτολογίου με παραπομπή στους Μικρασιάτες Αγίους από τον Χαράλαμπο Χοτζάκογλου, Γραμματέα του Συνδέσμου.
Επισημαίνεται, ωσαύτως, ότι η φετινή, εξίσου με τις προηγούμενες αξιόλογη έκδοση, συμπίπτει με το επετειακό έτος συμπλήρωσης 95 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, γεγονός που τονίζεται στον πρόλογο της άξιας Προέδρου τού Συνδέσμου Μόνας Σαββίδου Θεοδούλου, η οποία, συνοψίζοντας τα περιεχόμενα, αναφέρεται ενδεικτικά σε κάποια από τα ενδιαφέροντα κείμενα και σε μερικές φωτογραφίες που τα διανθίζουν, ενδυματολογικά χαρακτηριστικές των Μικρασιατών των αρχών του περασμένου αιώνος, των επαγγελματικών ενασχολήσεων και του ευαίσθητου ψυχισμού τους, όπως μεταξύ άλλων: στο χειρόγραφο βιβλιαράκι του Ιωάννη Κανίογλου στην καραμανλίδικη γραφή για τον λοιμό του 1873 στην Κεντρική Ανατολία, κατ’ αφήγησιν Έλσας Κωνσταντινίδη Γαβριήλ, στις ευχαριστήριες επιστολές του Βασιλείου της Ελλάδος για εισφορές Μικρασιάτισσων το 1940 από το υστέρημά τους υπέρ του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, στον «Θρήνο της Παναγίας» από τα Αλάτσατα διά στόματος Κατερινιώς Βοριά σε καταγραφή Άννας Καλογήρου-Παύλου και στην περιπετειώδη τύχη της Παναγίας του Κύκκου στην Αττάλεια, που εξιστορεί ο Αριστείδης Βικέτος.
Ιδιαίτερη φωτογραφική μνεία γίνεται για τον διερμηνέα-δραγομάνο του Σουλτάνου Joseph Chehrian, το εργαστήριο στη Λευκωσία επισκευής και χορδίσματος πιάνων του Ιουλιανού Ντε Πορτού, που ζωντανεύει η Τασούλα Λεκάκη στην εκτενή της μαρτυρία, την Αγγλική Στρατιωτική Σχολή στην Κωνσταντινούπολη. Γραφική, εξάλλου, η πόζα, που κοσμεί και το οπισθόφυλλο, δύο αδελφιών από το Ανεμούριο με φιλικό τους πρόσωπο στο σπίτι τους στη Λευκωσία.
Τα κατοικίδια ζώα που απαθανατίζονται τρυφερά στα χέρια τους, είναι για να θυμίζουν όσα ζωντανά άφησαν φεύγοντας από την αγαπημένη πατρίδα. Η φωτογραφία αυτή μαζί με δύο άλλες και το επιμνημόσυνο κείμενο «Καλό ταξίδι…» αφιερώνονται από τα τέσσερα παιδιά της στη μνήμη της αρχόντισσας Μικρασιάτισσας Χριστίνας Προδρόμου Γαβριηλίδου, που χάσαμε πρόσφατα.
Από τις δεκατρείς βιωματικές και αναδιηγηματικές μαρτυρίες, δύο από Μικρασιάτες πρώτης γενιάς, και από τη λογοτεχνική κατάθεση τεσσάρων ιστοριών για πρόσφυγες της Μικρασίας σε κατεχόμενες και ελεύθερες πόλεις της Κύπρου σταχυολογούμε μικρά αυτούσια αποσπάσματα κειμένων, που περιλαμβάνονται στις πρώτες 66 σελίδες του Ημερολογίου: «Ο κόσμος συνωστιζόταν κατά χιλιάδες στο κατάστρωμα. Γύρω πτώματα επιπλέουν στη θάλασσα, φωτιές παντού. Ειδοποιούν τον γιατρό να κατεβεί στην καμπίνα του καπετάνιου και του προσφέρουν φαγητό. Εκείνος αρνείται, “ή όλοι ή κανείς”» (Άννα Βασιλειάδου).
«Έμεναν σ’ ένα σπίτι στην οδό Ελλάδος στη Λεμεσό. Τις έλεγαν Μαργαρίτα και Γιασεμή και τη γριά μητέρα τους Ροδόπη.[…]. Ήταν πάντα τόσο γελαστές και μας υποδέχονταν τόσο ζεστά, που ήταν αδύνατο να σκεφτείς πως πέρασαν από τη φωτιά και τον χαλασμό και τη συμφορά της Μικρασίας και ξεβράστηκαν στην Κύπρο»(Πίτσα Γαλάζη). «Η θεία μου η Στάσα ήταν πρόσφυγας από τη Σμύρνη. Την θυμάμαι ψηλή, λεπτή, με γκρίζα μαλλιά δεμένα κότσο. Μόνη έφθασε στην Κύπρο· όλοι της οι συγγενείς χάθηκαν στην καταστροφή…» (Νίκος Ζανόπουλος).
Συγκινητικό, ωστόσο, είναι το απόσπασμα της αυτοβιογραφίας του Βασιλείου Παναγιώτου, όπως και οι υπόλοιπες σελίδες του Ημερολογίου διά χειρός Παναγιώτας Ζένιου, Νίκου Κωνσταντινίδη, Μαρούλλας Κωνσταντινίδου, Ν.Π. Μαρουδιά, Ανθούλας Μαρουδιά, Άννας Παναγιώτου, Μιχάλη Πιτσιλλίδη, Μάρως Σιεχριάν-Γεωργιάδου, Δημήτρη Σουκιούρογλου, Στέλλας Σπύρου, Χρήστου Τσαγγάρη και Χριστόδουλου Δανιηλίδη.
Τα 260 φύλλα του Ημερολογίου δονούνται από νοσταλγικούς αναπαλμούς συναισθηματικής φόρτισης και ποιητικούς ρυθμούς έμπνευσης ως εύοσμα άνθη ευλαβείας, μνήμης και τιμής στις αθάνατες ψυχές των Μικρασιατών Ελλήνων της Κύπρου.
– See more at: http://www.sigmalive.com/simerini/politismos/392429/imerologio-2017#sthash.IMwJBfDi.dpuf
