Η μάχη του ποταμού Σαγγάριου
Εμείς οι Έλληνες πρέπει να θυμόμαστε και να τιμούμε όλες τις επετείους που σηματοδοτούν και επισημαίνουν το «τι σημαίνει η λέξη Έλληνας». Ανεξάρτητα εάν αυτές σηματοδοτούν νικηφόρα αποτελέσματα ή θλιβερές ήττες.
Εμείς πρέπει να παραδειγματιζόμαστε από όλες αυτές και να συνεχίζουμε την προσωπική και συλλογική μας προσπάθεια ώστε η φυλή μας να προοδεύει και να βαδίζει για ένα καλύτερο μέλλον. Ο πατέρας μου Αναστάσιος Φυλακτός, κατετάγη και υπηρέτησε ως εθελοντής στρατιώτης, (σε ηλικία 18 ετών), στο Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα της Μικράς Ασίας το 1919, παρασημοφορηθείς μάλιστα επ’ ανδραγαθία. Οι ιστορίες που μου έχει διηγηθεί από εκείνη την περίοδο της ζωής του είναι πολλές. Λόγω της επετείου της ομώνυμης μάχης θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την διήγησή του σχετικά με την ζεύξη του ποταμού Σαγγάριου, στη οποία και συμμετείχε.
Ο λόχος που υπηρετούσε, ήταν λόχος μηχανικού, εις τον οποίον ανατέθηκε από την στρατιά η αποστολή για να κατασκευάσει την γέφυρα στον ποταμό Σαγγάριο ώστε να διέλθει από αυτή το στράτευμα. Προς εκπλήρωση της αποστολής αυτής προηγήθησαν του υπόλοιπου στρατεύματος, στη κατάληψη εχθρικών εδαφών και προώθηση των θέσεων τους.
Η αποστολή αυτή ήταν σημαντική και δύσκολη. Ο λόχος τους θα πορεύονταν μέσα από την Αλμυρά Έρημο, η δε ζεύξη του ποταμού θα γινόταν και από τις δύο όχθες του. Για το σκοπό αυτό χωρίστηκαν σε δύο διμοιρίες οι οποίες θα βάδιζαν εκατέρωθεν του ποταμού, όλα δε αυτά τα δρώμενα πραγματοποιούταν με πλήρη μυστικότητα και απόλυτη ησυχία, ώστε να μη γίνουν αντιληπτοί από τον Τουρκικό στρατό και με ιδιαίτερη ταχύτητα ώστε η κατασκευή της γέφυρας να είναι έτοιμη για χρήση από τον Ελληνικό Στρατό άμεσα με την άφιξη του στον ποταμό Σαγγάριο. Έγινε δε διαχωρισμός των στρατιωτών ώστε να επιλεγούν και να ενταχθούν στην αντίστοιχη διμοιρία, ανάλογα με την εργασία που έπρεπε να κάνουν στη κατασκευή της γέφυρας.
Ο πατέρας μου επιλέγει και τοποθετήθηκε στη διμοιρία η οποία θα βάδιζε μέσα στο Τουρκικό έδαφος. Τους έδωσαν ελάχιστα τρόφιμα και τους είπαν να γεμίσουν το παγούρι τους με νερό, διότι μέχρι να διαβούν την έρημο δε θα βρουν άλλο νερό. Τους συμβούλεψαν δε να έχουν στο στόμα τους και να πιπιλίζουν το μολύβι από μια σφαίρα ώστε να έχουν υγρασία στο στόμα τους για να μη στεγνώνει από τη ζέστη.
Μετά από μερικές μέρες τα λιγοστά τρόφιμα με τα οποία τους είχαν τροφοδοτήσει τέλειωσαν και βάδιζαν πλέον νηστικοί. Σε κάποια στάση που έκαναν διαπίστωσαν ότι είχε περάσει από εκεί Τουρκικό ιππικό. Από τις γαλέτες που είχαν φάει οι Τούρκοι στρατιώτες είχαν πέσει ψίχουλα τα οποία τα μυρμηγκάκια τα είχαν συγκεντρώσει στις φωλιές τους. Από τη πείνα που είχαν οι Έλληνες φαντάροι, έτρωγαν τα ψίχουλα από τις γαλέτες, αφού πρώτα απομάκρυναν τα μυρμηγκάκια από τα υπολείμματα αυτά.
Η αλμυρά έρημος βρίσκεται σε οροπέδιο το βράδυ λοιπόν έπεφτε υγρασία. Σε βαθουλώματα που σχηματιζόντουσαν σε κάποιες υπάρχουσες πέτρες, λόγω της βραδινής υγρασίας συγκεντρωνόταν σταγόνες νερού. Με αυτές τις σταγόνες νερού, όταν τις εύρισκαν, έβρεχαν τα χείλια τους για να δροσιστούν.
Παρά τις πολλές κακουχίες που υπέστησαν η διμοιρία τους κατάφερε επιτυχώς να περάσει μέσα από εδάφη που ήλεγχε ο Τουρκικός Στρατός χωρίς να γίνει αντιληπτή. Όταν έφτασαν και οι δύο διμοιρίες, (εκατέρωθεν του ποταμού), στο σημείο εκείνο που έπρεπε να κατασκευάσουν τη γέφυρα στο Σαγγάριο ήταν η ώρα περίπου 03,00 π.μ. Χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τους Τούρκους, κατασκεύασαν την γέφυρα σε 20’ λεπτά (χρόνος ρεκόρ για την εποχή εκείνη). Αυτό επετεύχθη με τον εξής τρόπο.
Όλοι συμμετέχοντες στην επιχείρηση στρατιώτες είχαν χωριστεί σε τομείς και στον κάθε στρατιώτη του είχε ανατεθεί να κάνει μια συγκεκριμένη εργασία. Καθ’ όλη την διάρκεια της παραμονής τους εκεί δεν έπρεπε να ομιλεί κανείς. Στα χτυπήματα εκείνα που έπρεπε να γίνουν με σφυριά, για να μη ακουστούν, τοποθετούσαν μαξιλάρια.
Καθ’ όλη την διάρκεια των εργασιών παρευρίσκετο ένας έφιππος στρατιώτης αγγελιοφόρος από τη στρατιά στον οποίο μόλις ολοκληρώσαμε τη κατασκευή της γέφυρας του εδόθη το σύνθημα κι έφυγε ολοταχώς για ενημέρωση του στρατεύματος. Το πρωί κατά τις 05,30 π.μ. ακούστηκαν οι πρώτοι κανονιοβολισμοί και το πέρασμα του Ελληνικού Στρατού από την γέφυρα που είχαν κατασκευάσει. Η μάχη του ποταμού Σαγγαρίου μόλις είχε αρχίσει.
Ηλίας Φυλακτός