Του Πέτρου Μεχτίδη

Η Έφεσος της ύστερης αρχαιότητας ανήκει στη μεγάλη κατηγορία των πολλών και σημαντικών αρχαίων πόλεων, οι οποίες – κατά την ύστερη αρχαιότητα- από ‘μεγαλουπόλεις’ και ‘μητροπόλεις’ με παγκόσμια εμβέλεια είτε μετατράπηκαν σε μικρότερες πόλεις, απλά διοικητικά κέντρα της ευρύτερης περιοχής, είτε εγκαταλείφθηκαν. Οι καταστροφές του 3^ου αιώνα μ.Χ. είχαν για την Έφεσο δραματικές συνέπειες. Για πολλά χρόνια τα ερείπια δεν επισκευάζονταν και η οικονομία παρέμενε στάσιμη με αποτέλεσμα η πόλη να μην επανέλθει στο προγενέστερο μεγαλείο της. Η ανάκαμψη ήρθε, σε μικρή όμως κλίμακα, στα τέλη του 4^ου και στις αρχές του 5^ου αιώνα. Όμως ο χώρος που καταλάμβανε η πόλη ήταν πολύ μικρότερος από τη ρωμαϊκή Έφεσο και η παρακμή ήταν εμφανής τόσο στα κοσμικά όσο και στα θρησκευτικά- χριστιανικά κτίρια.

1. Το βυζαντινό υδραγωγείο της Εφέσου και ο νεότερος οικισμός Αγιασολούκ , επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20^ου αιώνα (συλλογή Π. Μεχτίδη)

Απόσπασμα από το άρθρο μου που δημοσιεύθηκε στην ‘Εικονογραφημένη Ιστορία, τεύχος 524, Φεβρουάριος 2012