Η Απολλωνιάδα, η Νέα Απολλωνίας, ήταν δημιούργημα προσφύγων από την πολλωνιάδα Προύσας Μικράς Ασίας. Βρισκόταν στα νοτιοανατολικά της Βιστονίδας. Είχε σπίτια με πλιθιά, ξύλινη εκκλησία, καφενείο. Ήταν μεγάλο χωριό με κατοίκους που γλεντούσαν πολύ. “Δούλευαν” τη λίμνη της Βιστονίδας, όπως και τη Μικρά Ασία, ήταν ψαράδες.
Του Δημητρίου Παπουλιά
Από πληροφορίες μουσουλμάνων που επισκέπτονται την περιοχή της Προύσας, η λίμνη και σήμερα εξακολουθεί να ονομάζεται Απολλωνιάδα. Οι βάρκες και τα καΐκια γέμιζαν την παραλία της Βιστονίδας με ψάρια. Τα έβγαζαν δημοπρασία. Του Αγίου Νικολάου τα μοίραζαν με τα πανέρια στον κόσμο.
Μετά απότομα σταμάτησε να αποδίδει η λίμνη, δεν είχε ψάρια. Το 1928 περίπου έφυγαν και πήγαν στη Νέα Απολλωνιάδα θεσσαλονίκης και στην Αλεξανδρούπολη, όπου δημιούργησαν ολόκληρη συνοικία με το ίδιο όνομα μεταξύ γηπέδου και Ζαριφείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Ο Παπουλιάς Δημήτριος, όταν φοιτούσε στην Ακαδημία, επισκέφθηκε τα σπίτια αρκετών οικογενειών. Τελικά στην περιοχή έμειναν μόνο δύο οικογένειες. Του Θαλασσινού Καρυδόπουλου, πατέρα της Κουρουτζή Γραμμάτως, στη Σάλπη, και του Τσατάλτζαλη Αθανασίου στο Φανάρι, που δεν καταγόταν όμως από την Απολλωνιάδα.
Το Γλυκονέρι είχε μόνο μουσουλμάνους και ήταν η έδρα της κοινότητας Παγουριών. Όταν ήταν Πρόεδρος ο Αρχοντίδης Ιωάννης, γινόταν διανομή τρόφιμα στην κοινότητα: γάλα, ρύζι, ζάχαρη, αλεύρι, γερμανικός τραχανάς. Οι Μεσιώτες είχαν πάει με τ’ αμάξια. Η διανομή γινόταν εκεί που σήμερα υπάρχουν ακόμη τα ερείπια του σχολείου και σύμφωνα με τον αριθμό των μελών της κάθε οικογένειας. Ο Πρόεδρος, διαπιστώνοντας κάποια καταστρατήγηση της διανομής, αντέδρασε έντονα και βίαια. Δημιουργήθηκε κάποια αναστάτωση, αλλά η διανομή δε σταμάτησε.
Γεννήθηκε όμως κάποια έχθρα, και οι τότε Γλυκονεριώτες ζήτησαν κ πήγαν στην κοινότητα Σάλπης. Η έδρα της κοινότητας μεταφέρθηκε στη Μέση. Το επεισόδιο αυτό ήταν η αφορμή της απόσχισης. Τα βαθύτερα αίτια εντοπίζοντ στα βοσκοτόπια. Μέχρι και δικαστήρια έγιναν στο στάδιο της διεκδίκησης, για να τα πάρουν, όπως και έγινε. Τα βοσκοτόπια από το Ρέμα του μύλου του Καραϊσκάκη μέχρι τη θέση “παρατηρητήριο” κατοχυρώθηκαν στο Γλυκονέρι και εξακολουθούν να παραμένουν έτσι μέχρι σήμερα.
Οι Σαρακατσάνοι στο Γλυκονέρι πήγαν αργότερα, “επί ανταρσίας”, γιατί οι μουσουλμάνοι το εγκατέλειπαν σιγά σιγά. Πριν εγκατασταθούν, έμεναν σε καλύβί Οι οικογένειες Γεωργαντά και Ράφτη στην Αρωγή, οι οικογένειες Μπανιώτη σ ύψωμα πίσω από του Καραπασχάλη το βενζινάδικο, στο διεθνή δρόμο, και οικογένειες Ζάρρα στη διασταύρωση Φαναριού. Αν και ανήκαν στην Κοινότητα Σάλπης τα παιδιά του οικισμού φοιτούσαν στο σχολείο της Μέσης μέχρι το σχολικό έτος 195758. Στη διάρκεια της δικτατορίας του 1967, ο οικισμός διαλύθηκε και μεταφέρθηκε νοτιοδυτικά στις όχθες της Βιστονίδας. Καταστράφηκε και το δασάκι των θεόρατων βελανιδιών που υπήρχε μεταξύ οικισμού και διεθνή δρόμου.
Δημητρίου Παπουλιά
Μέση Ψαθιά – Βερώνη – Εύανδρο
Οι αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολικής Θράκης
