ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΩΚΟΥ*
Η πλειοψηφία των Ελλήνων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, που υπέστησαν τις δραματικές συνέπειες της κατάρρευσης του κομμουνιστικού καθεστώτος, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, προέρχονται από τον Μικρασιατικό Πόντο. Γεγονός που καταδεικνύει ότι οι συνέπειες του ξεριζωμού τους από την γη των τραντέλλενων, παραμένουν ακόμη ζωντανές. Ενώ τις συνέπειες της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού μπορεί, ακόμη και σήμερα, κανείς να τις ψηλαφίσει. Υπάρχουν ακόμη Έλληνες του Πόντου που τις υφίστανται. Ανεξάρτητα από το αν έχουν περάσει από τότε μέχρι σήμερα εννέα και πλέoν δεκαετίες.
Η απόφαση των Νεοτούρκων εθνικιστών του 1911 στο Συνέδριό τους στη Θεσσαλονίκη υπήρξε, ουσιαστικά, η αρχή των δινών για τους γηγενείς χριστιανικούς πληθυσμούς της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πυρήνας της απόφασης αυτής υπήρξε η φυσική τους εξόντωση. Οι μεγάλες σφαγές, οι μαζικές εξοντώσεις και οι βίαιοι εκτοπισμοί αρχίζουν το 1916. Το μένος των Νεοτούρκων, τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, αλλά και τα μεγάλα εθνικά λάθη της ηγεσίας των Ελλήνων αποβαίνουν μοιραία. Η προκήρυξη, εν μέσω της πολεμικής σύγκρουσης, εκλογών από τον Ε. Βενιζέλο στις 14 Νοεμβρίου 1920, και η έλλειψη ολοκληρωμένης στρατηγικής, οδήγησαν εξελικτικά στη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Αναπόσπαστο κομμάτι της οποίας αποτελεί ο σφαγιασμός και οι θανατώσεις 350.000 Ελλήνων του Πόντου. Ο αφανισμός 1,5 εκ. Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Το 1922, ο Ελληνισμός υπέστη τη μεγαλύτερη καταστροφή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Ο Διονύσης Τσιριγώτης, στο βιβλίο του «Η ελληνική στρατηγική στη Μικρά Ασία 1919-1922», αναφέρει: «Η αντιπαλότητα για το τελικό προϊόν της εθνικής ολοκλήρωσης, απέληξε στην κοινωνικοπολιτική πόλωση του ελληνικού λαού – εθνικό διχασμό και στην εσωτερική υπονόμευση ενός συγκροτημένου εθνικού προτάγματος – υψηλής στρατηγικής του Ελευθερίου Βενιζέλου, για την πραγμάτωση του αέναου εθνικού στόχου (Μεγάλη Ιδέα)».
Αποτελεί κορυφαίο ερώτημα, το κατά πόσο έχουμε διδαχθεί ως έθνος, από τα θλιβερά γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής και σε ποιο βαθμό. Η απάντηση είναι όχι. Δεν έχουμε διδαχθεί από εκείνη τη μελανή, μαύρη για τον Ελληνισμό περίοδο. Απόδειξη, το γεγονός ότι εξελικτικά, επαναλάβαμε εθνικά λάθη που θα μπορούσαμε να αποφεύγαμε. Θλιβερή πραγματικότητα αποτελεί, επίσης, το γεγονός ότι αμέσως μετά το ΄22, επιχειρήθηκε η αλλοίωση της ιστορικής και συλλογικής μνήμης, αλλά και η διαγραφή και εξαφάνιση της μικρασιατικής εκκρεμότητας. Εύστοχα αναφέρει ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης, «…με κάθε τρόπο, προωθήθηκε η εξαφάνιση της μικρασιατικής παραμέτρου, πράγμα που οδήγησε στη μη κατανόηση των αιτίων της Μεγάλης Ήττας και στην αδράνεια της ιστορικής μνήμης, που τόσο ακριβά πληρώσαμε στην περίπτωση της Κύπρου. Σήμερα, η μελέτη της μικρασιατικής εμπειρίας μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε τις εσωτερικές αντιφάσεις του Ελληνισμού, τους μηχανισμούς δημιουργίας της σύγχρονης Τουρκίας, καθώς και τις προϋποθέσεις δημιουργίας των ισορροπιών στην περιοχή μας, όπως αυτές προέκυψαν από τη ”Νέα τάξη” του 1922».
Ως αποτέλεσμα της αλλοίωσης αυτής υπήρξε και η αναφορά στο βιβλίο της Ιστορίας της Ελλάδος, που θα διδάσκονταν τα Ελληνόπουλα, για το «συνωστισμό» στην προκυμαία της Σμύρνης, των Μικρασιατών που προσπαθούσαν να σωθούν από τη σφαγή των Νεοτούρκων.
Η γερμανική κυβέρνηση, την εποχή εκείνη, υπήρξε εν μέρει συνυπεύθυνη για τη γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας. Στόχος της, ο οικονομικός, πολιτικός και στρατιωτικός έλεγχος της περιοχής, με σύμμαχους τους Νεότουρκους. Με τη συγκατάθεσή της και με την καθοδήγηση του Στρατηγού Liman Von Sanders, δημιουργήθηκαν και τα περίφημα τάγματα εργασίας, που ουσιαστικά λειτούργησαν ως τάγματα θανάτου για τους χριστιανούς που στρατολογήθηκαν σε αυτά. Τα περιβόητα αμελέ ταμπουρού.
Στις μέρες μας, η Τουρκία εξακολουθεί να αρνείται τις γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ελλήνων. Την ίδια ώρα που αδιάσειστα στοιχεία και ντοκουμέντα εποχής και από διεθνείς πηγές στοιχειοθετούν τα εγκλήματά της, αυτή προσπαθεί εργολαβικά να αλλοιώσει την ιστορία με ψεύδη. Πεισματικά, αρνείται να ακολουθήσει το παράδειγμα της Γερμανίας αμέσως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αρνείται ουσιαστικά να συμφιλιωθεί με το ίδιό της το παρελθόν. Η Τουρκία οφείλει να απολογηθεί στη διεθνή κοινότητα για τα όσα φοβερά διέπραξε σε βάρος των Ελλήνων και των Αρμενίων. Μόνο έτσι θα αποδείξει έμπρακτα ότι σέβεται τις αρχές, τις αξίες και το πνεύμα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η παραδοχή της αυτή θα αποτελέσει και την εγγύηση, ότι δεν θα επαναλάβει ξανά στο μέλλον τα εγκλήματα που διέπραξε στη Μ. Ασία, το Κουρδιστάν, την Ίμβρο, την Τένεδο, την Πόλη και την Κύπρο.
*Επίτροπος Αποδήμων και Ομογενών Δημοκρατικού Συναγερμού.
