Η φράση χιλιοειπωμένη και πασίγνωστη, Ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά. Πρωτακούστηκε ως προεκλογικό σύνθημα το 1920. Από τους υποστηρικτές της αντιβενιζελικής παράταξης, η οποία κατήλθε στην εκλογική αναμέτρηση με το όνομα «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις», έμβλημα την ελιά και βασική επιδίωξή της την επάνοδο στον ελληνικό θρόνο του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’.
Με τη ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗΟ βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’
‘ Είναι η εποχή που ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιστρέφει στη χώρα από τη Γαλλία, με την υπογεγραμμένη Συνθήκη των Σεβρών ανά χείρας και εκπληρωμένους στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τους «εθνικούς πόθους». Ο διπλωματικός του θρίαμβος τον γεμίζει αυτοπεποίθηση. Αίρει το στρατιωτικό νόμο που ίσχυε έως τότε και προκηρύσσει εκλογές, βέβαιος για τη νίκη του. Η πορεία των πραγμάτων θα τον διαψεύσει.
Το εκλογικό σώμα θα κρίνει με διαφορετικά μέτρα και σταθμά και θα του γυρίσει την πλάτη. Η εμπλοκή της Ελλάδας σε μία οκταετή πολεμική περιπέτεια έχει κουράσει. Τα αρσενικά παιδιά απουσιάζουν στο μέτωπο, η αγροτική οικονομία αποστερούμενη των εργατικών χεριών θα εισέλθει σε τροχιά μαρασμού. Κρούσματα διαφθοράς, αλαζονεία και έπαρση αποτελούν εξαπλούμενη ασθένεια στον κομματικό μηχανισμό των Φιλελευθέρων. Κι αν μέσα σε όλα τούτα συνυπολογίσει κανείς τον αντίκτυπο του πολύ πρόσφατου Εθνικού Διχασμού, είναι εύκολο να κατανοήσει ορισμένες από τις κύριες αιτίες που οδήγησαν τους βενιζελικούς στην ήττα.
Στον αντίποδα, υπάρχουν οι διάσπαρτες «προσωπικότητες» της Δεξιάς, συσπειρωμένες γύρω από το πρόσωπο του εξόριστου μονάρχη. Αποδιωγμένοι και υπό περιορισμό, πνέουν τα μένεα κατά του Βενιζέλου και αδημονούν ασφαλώς για τη ρεβάνς. Οι εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 θα αποτελέσουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επανακάμψουν στο πολιτικό πεδίο. Θα ενωθούν και θα δράσουν υπό κοινή σημαία.
Το νέο σχήμα που θα προκύψει από τη συμπόρευσή τους όμως δεν κομίζει κάτι το διαφορετικό, το άλλο, δεν αποτελεί μια καινούργια πρόταση. Η ονομασία του και μόνον τα λέει όλα: Ηνωμένη Αντιπολίτευσις! Η ύπαρξη, η φιλοσοφία ίδρυσής του δηλαδή, συμπυκνώνεται στην αντίδραση κατά του βενιζελισμού. Επιπροσθέτως, τα πρωτοκλασάτα στελέχη του δεν προέκυψαν με παρθενογένεση. Εχουν διαδρομή και ρίζες, κομματικούς στρατούς. Και ευθύνες για πολλά κακώς κείμενα.
Οι συνθήκες, βέβαια, δίνουν πρόσκαιρα στο δεξιό συνασπισμό ένα ηθικό ανάστημα και του επιτρέπουν να σπεκουλάρει. Χρησιμοποιεί τα αιτήματα και τις αγωνίες. Κραδαίνει την «ελιά» της ειρήνης και υπόσχεται την επιστροφή των στρατιωτών, τη σταθερότητα. Αλλά εμπαίζει. Οταν πλέον οι κάλπες θα αναδείξουν κυβέρνηση την Ηνωμένην Αντιπολίτευσιν, ο λόγος και τα έργα της θα πραγματοποιήσουν στροφή 180 μοιρών.
Οσο κι αν εκπλήσσει, δεν είναι καθόλου δύσκολο να εξηγηθεί η στάση της. Το κλειδί βρίσκεται στα τρωτά σημεία της ανθρώπινης φύσης. Υπέρμετρος εγωισμός και μωροφιλοδοξία. Ο ίδιος ο βασιλιάς Κωνσταντίνος πάσχει από το σύνδρομο του μεγάλου στρατηλάτη. Του είναι αδύνατον να εκχωρήσει τον τίτλο στον Βενιζέλο. Επιπλέον, οι ηγετικές «προσωπικότητες» του κόμματος δεν διαθέτουν τη μεγαλοψυχία για να του συγχωρήσουν την ταπείνωση και τον αποκλεισμό που υπέστησαν ως απόρροια των γεγονότων του Διχασμού. Επιθυμούν να επιστρέψουν μετά βαΐων και κλάδων. Είναι γλυκό το πιοτό της εξουσίας.
Αλλωστε ποιος θα βρεθεί να ψέξει και ν’ αποδώσει ευθύνες στις «προσωπικότητες» για τα δεινά μερικών εκατοντάδων χιλιάδων Μικρασιατών; Είναι βολικότερο να μιλάμε για «συνωστισμούς».
(Μα, καλά… Ελιά; Ποιος το σκέφτηκε;)
Ελευθεροτυπία 20-10-2013