Ο Προσκοπισμός, με θεμελιωτή τον Άγγλο αξιωματικό Ρόμπερτ Μπάντεν-Πάουελ, ήταν μια κίνηση νέων με όραμα και σκοπό την αγάπη προς τον πλησίον και την πατρίδα και αντιπροσωπεύθηκε με σύντομο χρονικά και πανάξιο τρόπο στη Μικρά Ασία, στην Πόλη και στην Ανατολική Θράκη.
Εκατοντάδες νέοι της Σμύρνης και των περιχώρων κατατάχθηκαν στο Σώμα Προσκόπων και με μεγάλο ενθουσιασμό βοηθούσαν όπου χρειαζόταν. Συμμετείχαν σε εθνικές, θρησκευτικές, αθλητικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις (εράνους) και με την άφιξη του ελληνικού στρατού στην Ιωνία βοήθησαν με κάθε τρόπο. Εξήντα πέντε ομάδες προσκόπων υπήρχαν στη Σμύρνη και σε κωμοπόλεις του νομού της, οι οποίοι εργάζονταν ως αγγελιοφόροι, διερμηνείς, γραφείς, οδηγοί και τραυματιοφορείς, τύπωναν δικό τους περιοδικό, τον “Πρόσκοπο της Ιωνίας” και είχαν τον δικό τους ύμνο.
Η δράση όμως των Μικρασιατών προσκόπων προκαλούσε ιδιαίτερη ενόχληση στους Τούρκους ,οι οποίοι έβαλαν στόχο να τους αφανίσουν με απίστευτες διώξεις ,σφαγές, βασανιστήρια και βιασμούς.
Οι Μικρασιάτες Έλληνες πρόσκοποι και προσκοπίνες πλήρωσαν τις αξίες και τα ιδανικά τους με την ίδια τους τη ζωή από το 1919 ως την καταστροφή του 1922, στο Αϊδίνι, στην Κάτω Παναγιά και στα Σώκια της Ιωνίας, αφού αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν και να προσκυνήσουν το Μουσουλμανισμό.
Οι πρόσκοποι του Αϊδινίου το 1919 συνελήφθησαν με τον έφορό τους Νίκο Αυγερίδη και φυλακίστηκαν στο μπουντρούμι του Διοικητηρίου. Οδηγήθηκαν σ’ έναν ελαιώνα, στις όχθες του Εύδωνα ποταμού όπου εκεί έγινε ο τόπος του δικού τους μαρτυρίου. Ο επικεφαλής των Τσετών , Αντνάν Μεντερές, τους ζήτησε πρώτα να αλλαξοπιστήσουν αλλά η απάντηση που πήρε από τον Αυγερίδη και όλα τα παιδιά ήταν πως αυτό δεν θα γινόταν ποτέ.
Έτσι ζητωκραυγάζοντας “Ζήτω η Ελλάς” κατακρεουργήθηκαν εκεί 31 πρόσκοποι. Οι Τούρκοι σ’ ένα όργιο βασανιστηρίων και αίματος πρώτα τύφλωσαν κι εκτέλεσαν τον αμετανόητο Αυγερίδη και έπειτα όλους τους προσκόπους που τον ακολούθησαν στην μαρτυρία της πίστης τους.
Από τη σφαγή του Αϊδινίου γλίτωσαν λίγοι, οι οποίοι είχαν καταφύγει στο Διοικητήριο και έσωσαν τη ζωή τους μέχρι την ανακατάληψη της πόλης από τον στρατό και ήταν και αυτοί που έδωσαν τις μαρτυρίες για την εκτέλεση των 31.
Συγκλονιστική είναι η σφαγή της Έλλης Σφέτσογλου, της 20χρονης αρχηγού των προσκοπίνων
Οι Τούρκοι της ξερίζωσαν τα μάτια με ξιφολόγχη, την βίασαν ομαδικά μπροστά στα μάτια της μάνας και του μικρού αδελφού της, ενώ η κοπέλα φώναζε μέχρι το τέλος της στους βιαστές της “θα ξανάρθει ο ελληνικός στρατός και θα σας τιμωρήσει”. Την ακολούθησαν στον θάνατο η μητέρα της και ο μικρός της αδελφός.
Μια ανάλογη τύχη είχαν και οι πρόσκοποι της Κάτω Παναγιάς και των Σωκίων.
Όλα αυτά τα Ελληνόπουλα το μόνο που έκαναν ήταν να υπερασπιστούν μέχρι τελευταίας ρανίδας του αίματος τους την πατρίδα ,τον Θεό τους και το τόπο που έζησαν έστω και για λίγο.
Ο Θάνατος τους ήταν μαρτυρικός, ένιωθαν το πόνο της σάρκας τους, το σβήσιμο της αναπνοής τους και καταλάβαιναν τους τελευταίους χτύπους της καρδιάς τους.
Το τελευταίο ψέλλισμα που έβγαινε από το στόμα τους εκείνη τη στιγμή ήταν η αγάπη για τη πατρίδα και τη θρησκεία τους.
Πέθαναν ελεύθεροι και ευτυχισμένοι που θυσίασαν τη ζωή τους για όλα αυτά τα ιδανικά.
Κι αν αυτοί δεν είναι ήρωες ,τότε ποιοι είναι ;
Κι αν αυτοί δεν είναι οι θαρραλέοι και ανδρείοι, τότε ποιοι είναι ;
Κι αν αυτοί δεν είναι παράδειγμα θυσίας και αυταπάρνησης, τότε ποιοι είναι;
Τι κι αν ήταν παιδιά;
Τι κι αν δεν πρόλαβαν να ζήσουν;
Τι κι αν πόνεσαν πολύ;
Κι αν εκείνοι οι άθεοι δεν είναι δολοφόνοι, τότε ποιοι είναι;
Τι και αν δεν τιμωρήθηκαν ποτέ;
Απλές λεπτομέρειες ………
Λίγα λόγια σίγουρα δεν μπορούν να εκφράσουν το θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη μας προς όλα εκείνα τα παιδιά που έδειξαν την ανιδιοτελή τους αγάπη στα ανώτερα ιδεώδη και τήρησαν το παρακάτω όρκο:
«Υπόσχομαι στην Τιμή μου, να εκτελώ το καθήκον μου προς το Θεό και την Πατρίδα, να βοηθώ κάθε άνθρωπο σε κάθε περίσταση και να τηρώ τον Νόμο του Προσκόπου»
Μπορούν όμως οι λίγες αυτές γραμμές να υπενθυμίσουν ότι ο θάνατος αυτών των νέων εκτός από μια μεγάλη θυσία ήταν μια άλλη ακόμα μεγαλύτερη ατιμώρητη δολοφονία κάποιων που με το «έτσι θέλω» πήραν ζωές, εδάφη και όνειρα.
Θειακού Κωνσταντίνα
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
