ιστορικό λεύκωμα του δήμου για τη διαδρομή από το χθες στο σήμερα…
Ολόκληρο το σοκάκι ανάσαινε δροσιά και πάστρα και καρτερούσε τις νοικοκυρές να βγουν με τις καρέκλες, να πάρουν τη θέση τους μπροστά στις πόρτες, να δουλεύουν και να κουβεντιάζουν τα νέα και τα παράξενα και ό,τι καλό και κακό γινόταν στο γνωστό και άγνωστό τους κόσμο. Τα κορίτσια να κεντούν ή να πλέκουν πιτσίλι. Οι ηλικιωμένες να πλέκουν ή να κεντούν πιτσίλι. Οι ηλικιωμένες να πλέκουν κάλτσες. Οι γριές, όρθιες, με τη ρόκα και το γνέσιμο [..] τα παιδιά στη μέση του δρόμου να παίζουν αμάδες, τσιλίκι, κουτσό, κυνηγητό”.
Εικόνες σαν κι αυτή, από τις ελληνικές γειτονιές της Μαινεμένης της Μικράς Ασίας, τα χρόνια πριν από τη φυγή, αποτυπώνονται, με γλαφυρότητα στο λεύκωμα για την ιστορία και τον πολιτισμό της Μενεμένης, με τίτλο “Μενεμένη: Διαδρομή από το χθες στο σήμερα”, που εξέδωσε ο ομώνυμος δήμους του νομού Θεσσαλονίκης.
Μέσα από τις σελίδες του ιστορικού αυτού λευκώματος, που τα κείμενα με τις μαρτυρίες και τις αφηγήσεις κατοίκων πλαισιώνονται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, που παραχώρησαν στο δήμο Μενεμένης κάτοικοι και φορείς της περιοχής, αλλά και ιδρύματα, όπως το Μουσείο Μπενάκη, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού και το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, καταγράφεται η πορεία των κατοίκων της Μαινεμένης της Μικράς Ασίας από τον ξεριζωμό έως την εγκατάσταση στη Νέα Μενεμένη.
Ξεχωριστό κομμάτι του λευκώματος αποτελούν οι ιστορικές μαρτυρίες για τη φυγή. “Τα βαπόρια φεύγανε και πετούσαν τον κόσμο στη Μυτιλήνη, στη Χίο, εδώ κι εκεί για να τρέξουν γρήγορα να πάρουν τον άλλο κόσμο. Αλλά εκείνος ο κόσμος ήταν τόσο πολύς που οι περισσότεροι αιχμαλωτίστηκαν, ποιος ξέρει…η παραλία γέμισε πτώματα”. Η μαρτυρία αυτή αποδίδεται στη Μαριάνθη Γιουβανάκη, η οποία γεννήθηκε το 1900 στη Μαινεμένη της Μικράς Ασίας και μεγάλωσε εκεί έως το 1922, οπότε κι αναγκάστηκε να φύγει με την οικογένειά της.
Ήταν Αύγουστος του 1922, έπειτα από κάποια βάφτιση, όταν ο παπάς της εκκλησίας τούς ενημέρωσε να μην επιστρέψουν την επομένη στις δουλειές τους, επειδή είχε σπάσει το μέτωπο και ο στρατός οπισθοχωρούσε. Η Μαριάνθη και η αδελφή της κατόρθωσαν να φύγουν στη Σμύρνη, σε κάποιους συγγενείς τους. Δύο ημέρες μετά, τούς ακολούθησε η υπόλοιπη οικογένεια. Μόλις οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στην αρμενική συνοικία, που ήταν κοντά στο σπίτι που τους φιλοξενούσε, αποφάσισαν να πάνε στο λιμάνι για να φύγουν για την Ελλάδα.
Με τη βοήθεια ενός Αμερικανού εμπόρου, όταν ήρθαν τα ελληνικά πλοία, εγκατέλειψαν τη Μικρά Ασία, με προορισμό τη Μυτιλήνη. Από εκεί πήγαν στην Άμφισσα. Εκεί ο πατέρας της οικογένειας άνοιξε φούρνο κι έμειναν για περίπου έναν χρόνο. Κατέληξαν τελικά στη Θεσσαλονίκη, όπου είχαν εγκατασταθεί οι περισσότεροι από τη Μαινεμένη. Οι κάτοικοι της Μαινεμένης της Μικράς Ασίας, ένωσαν την πίκρα του ξεριζωμού με πρόσφυγες από άλλες περιοχές και σ’ έναν τόπο, όχι ανεπτυγμένο, κατόρθωσαν να συμβιώσουν και να φτιάξουν τις νέες εστίες τους, στη Νέα Μενεμένη.
“Μέσα απ’ τα βάσανά μας μάθαμε ν’ ακούμε ο ένας τον άλλο, να καταλαβαίνουμε τα προβλήματά του, να δεχόμαστε και να ενδιαφερόμαστε για τις ιδιαιτερότητές του. Μάθαμε να είμαστε ανοιχτοί και να δενόμαστε με τους άλλους. Και έτσι δεθήκαμε, συνεργασθήκαμε και καταφέραμε να φτιάξουμε αυτό που φτιάξαμε”, σημειώνει- μεταξύ άλλων- σε εισαγωγικό του σημείωμα ο δήμαρχος Μενεμένης, Γιώργος Ακτσελής.
Σήμερα, στο δήμο Μενεμένης ζουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 20.000 άνθρωποι, οι οποίοι ασχολούνται- κατά κύριο λόγο- με το δευτερογενή και τον τριτογενή τομέα. Στην περιοχή, άλλωστε, συγκεντρώνεται κι ένα μεγάλο μέρος των εμπορικών και αποθηκευτικών δραστηριοτήτων του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, καθώς κι άλλες αστικές αλλά και περιαστικές λειτουργίες του.
© 2010 ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ – ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
